23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը»...23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան...23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումնե...13.04.2024 | 13:57
Մենք այլևս չունենք ԱԱԾ, այդ հաստատությունը Նիկոլի ռեժիմի հերթական գործիքն է․ Կար...13.04.2024 | 13:26
Վթարի հետեւանքով մահացած բոլոր չորս զինծառայողները ժամկետայիններ էին....13.04.2024 | 13:06
Արարատի մարզում հայտնաբերվել է 36 կգ ոսկի գողություն կատարող կասկածյալներից մեկը...13.04.2024 | 12:59
Ղազախստանում ձերբակալել են ռուսաստանցու, որը մեղադրվում է տաջիկներին այլ երկրներ...13.04.2024 | 12:28
Փաշինյանի «լռությունը» վախեցնում է «ուսապարկերին»․ «Հրապարակ»...13.04.2024 | 11:29
Գեղարքունիքում զինվորական «ԿամԱԶ» է վթարի ենթարկվել...12.04.2024 | 14:08
Ոսկեպարցի Սամվելի խոհանոցի և հողամասի մի մասը մնալու է ՀՀ-ում, իսկ տունը և տնամե...12.04.2024 | 13:56
Ավազակություն՝ հոր և որդու կողմից. հոր գործը ուղարկվել է դատարան, իսկ որդին ինքն...12.04.2024 | 13:00
Դպրոցներից տարհանման կարիք չկա. ԿԳՄՍ նախարարը` ահաբեկչության կեղծ լուրերի մասին...12.04.2024 | 2:20
Մի կողմից նույն մարդիկ մեզ ասում են, թե «սահման չկա, սահմանները հստակեցված չեն»,...10.04.2024 | 15:10
Ահազանգ ենք ստացել զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու հիմքով ՀՀ-ում ապաստանած...10.04.2024 | 14:10
Փաշինյանը Շոլցի հետ հեռախոսազրույցում անընդունելի է համարել Պրահայի, Բրյուսելի և...10.04.2024 | 13:10
Թքած ունեմ նրանց վրա, ովքեր հրաժարվում են «Միր» քարտի ծառայություններից. Պետդում...10.04.2024 | 12:10
Մենք չգնացինք այդ ճանապարհով և հայտնի աշխարհաքաղաքական կենտրոններում որոշվեց հար...10.04.2024 | 11:10
Եթե շատ լինեք, մենք կշրջափակենք կառավարությունը․ Հրանտ Բագրատյան...09.04.2024 | 15:10
Հրաժարվելով ռուսական МИР քարտերից՝ մենք ակամայից հայտնվում ենք պատժամիջոցների տա...09.04.2024 | 14:10
Ուկրաինան և Ռուսաստանն Աբելն ու Կայենն էին. Լեոնիդ Կուչման` Կիև-Մոսկվա հարաբերու...09.04.2024 | 13:10
Մարտական հենակետում երեք զինծառայողի սպանության գործով դիրքի ավագի պաշտպանը դիմե...09.04.2024 | 12:10
Հայկազ Բարսեղյանի սպանության գործով ամբաստանյալները դատապարտվեցին 18 տարի ազատազ...09.04.2024 | 11:10
Կռիվ լինելու ա, ու ես գիտեմ, որ մենք պիտի հաղթենք. Մեր թշնամին էսօր Ադրբեջանում ...08.04.2024 | 15:10
Իսրայելի ՊՆ-ն հայտարարել է Իրանի հետ հարաբերություններում «ցանկացած սցենարի» պատ...08.04.2024 | 14:10
Անիմաստ կրակում են, ոչ մի բան չեն թիրախավորում, երևի վախից է․ Արավուսի նախկին գյ...08.04.2024 | 13:10
ԵԽ-ն Հայաստանի «լամպոչկա» իշխանություններից պետք է պահանջի անհապաղ ազատ արձակել ...08.04.2024 | 12:10
270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն և 0 երաշխիքներ․․․Լիլիթ Գ...08.04.2024 | 11:10
Եթե Արևմուտքը Հայաստանին ինչ-որ բան տա, Թուրքիան Ադրբեջանին եռապատիկը կտա. Չավու...06.04.2024 | 14:10
Գրողների միության նախագահը տեղյակ չէ իրենց շենքը թուրքական դեսպանատանը տրամադրել...06.04.2024 | 13:10
«Նիկոլիստներ, սորոսականներ ու արևմտամոլներ, ուշադիր կարդացեք գրածս»․ Էդուարդ Շար...06.04.2024 | 12:10
Բրյուսելում Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը «վտանգի ևս մեկ աղբյուր է ստեղծում» Հրվ. Կ...06.04.2024 | 11:10
Որեւէ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ Իրանի թիրախներից մեկը չի դառնա Բաքուն. Վարդա...05.04.2024 | 15:10
Ռուսաստանը գրոհել է Ուկրաինան 13 անօդաչու թռչող սարքերով, բոլորը խոցվել են. Ուկր...05.04.2024 | 14:10
8,800 դոլարի և 5 մլն դրամի կաշառք ստանալու համար մեղադրվող պաշտոնյաների վարույթի...05.04.2024 | 13:10
Զորախաչ եկեղեցին՝ ադրբեջանական թիրախում05.04.2024 | 12:10
«Կրոկուս»-ում ահաբեկչության մեջ մեղադրվող անձի հեռախոսում հայտնաբերվել են Ուկրաի...04.04.2024 | 15:10
Ցեղասպանության վտանգը տարածվել է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա. Լեմկինի ինստիտ...04.04.2024 | 14:10
Զազրելի է, որ որոշ թունավոր տհասներ սկսում են հայհոյել դասագիրք կազմողներին՝ իրե...04.04.2024 | 13:10
Թուրքիայում 2 հայի են բռնել, որոնց կոշիկներում 109 հազար դոլարի ոսկու ձուլակտորն...Քաղքենի կանանց մի տեսակ կա, որը երբ հարազատ է կորցնում, առաջին հերթին մտածում է, թե սգո արարողությունների ժամանակ ի՞նչ հանդերձով ներկայանա, որի մեջ ավելի գեղեցիկ-տպավորիչ լինի ու ավելի ազդեցիկ-սգավոր: Այսինքն` «համապատասխան տեսքով» հանրությանը ներկայանալը բոլոր հարցերի մեջ առաջին տեղում է: Ապրիլի 24-ին և ընդհանրապես ցեղասպանության հետ կապված հարցերում մեր պետությունը հիմնականում նմանվում է քաղքենի կնոջ այդ տիպին` առաջնորդվելով հետևյալ «կարգախոսով»` ամեն ինչ` ինչը բխում է ձևից ու ամեն ինչ` հանուն ձևի:
Արդեն մենք սովոր ենք, որ ապրիլի 24-ին առավոտից երեկո հեռուստատեսությամբ ու ռադիոյով հեռարձակվելու է սգո երաժշտություն, որի ներքո` պետության ղեկավարների ու ժողովրդի երթ, անմար կրակի շուրջ դրվող ահռելի քանակությամբ ծաղիկներ, որն, ի վերջո, կրակի շուրջը դառնում է պարիսպ, հիշատակի արցունքոտ խոսքեր, սահմռկեցուցիչ նկարներ, դեռևս կենդանի` հատուկենտ ականատեսների սարսափազդու պատմություններ. այնպիսի տպավորություն է, կարծես մի ամբողջ ժողովուրդ մազոխիզմով է զբաղված ու կառավարությունը նպաստում է դրան: Ամեն տարի մի նոր բան մտածող է լինում, որն անմիջապես «փորձարկվում» ու հաջորդ տարի արդեն դառնում է ավանդույթ… գիշերային երթեր, մոմերով երթեր, պատուհաններին` մոմեր… և ոչ ոք մի պահ կանգ չի առնում ու ասի` ի՞նչ խոսք, շատ գեղեցիկ ու հուզիչ է, որ ամեն հայ իր սրբազան պարտքն է համարում՝ գնալ Ծիծեռնակաբերդ ու ծաղիկներ դնել անմեղ զոհերի հիշատակի համար վառվող անմար կրակի մոտ, ամեն հայ պարտավոր է գոնե այդ օրը մի պահ լռելյայն գլուխ խոնարհել, բայց ամեն հայ նաև պարտավոր է ընդունել, որ չի կարելի մի առումով ընկնել ծայրահեղությունների գիրկը, մյուս առումով` ոչինչ չանել:
Միայն լացը չի կարող աշխարհին ստիպել ճանաչել ցեղասպանությունը, պետք է նաև գործ, և այդ գործը գիտության լեզվով խոսելն է:
Կաթողիկոս Խրիմյան Հայրիկը, երբ գնում էր Եվրոպա, իր խոսքերով` «հայերու համար ազատություն բերելու», նրան հարցրին` ինչպե՞ս պիտի խոսես, չէ՞ որ օտար լեզվով խոսել չգիտես, նա պատասխանեց` հայու լեզվով կխոսեմ. լաց կլինեմ:
Դար է անցել, բայց, ավաղ, հայի` աշխարհին ներկայանալու լեզուն դեռ մնացել է լացը:
Հայաստանում գործում է Ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ, ունենք հումանիտար ոլորտի բազմաթիվ գիտնականներ, պատմաբաններ, ցեղասպանագետներ… Ու այդ ամենի կողքին` մի զարմանալի ու անբացատրելի իրողություն` մեր «գիտելիքահենք տնտեսություն ունեցող» պետության հումանիտար ոլորտի գիտնականներից և ոչ մեկը ցեղասպանության թեմայով և ոչ մի տպագրած հոդված չունի՝ ազդեցության գործակից ունեցող հեղինակավոր միջազգային ամսագրերում, այնինչ գիտնականի գլխավոր գործը հոդվածների տպագրությունն է, պետության (ինչպես նաև անհատ-բարերարների) գործն էլ` իր համար այդքան կարևորություն ներկայացնող թեմայի շուրջ տպագրություններին խրախուսելը կամ գոնե դրանց լինել-չլինելով հետաքրքրվելը: Զարմանալիորեն, մինչ այժմ այդ մասին ոչինչ չի խոսվել, կարծես թե նորմալ երևույթ է, որ համարյա մեկ դար աղաղակվում է ցեղասպանության ճանաչման հարցն ու համարյա չկան միջազգային ակադեմիական հեղինակավոր տպագրություններ:
Թե ինչո՞ւ է պետությունն այսքան անհաղորդ, դժվար է ասել: Կան միայն ենթադրվող վարկածներ, օրինակ, որ դա գիտության հետ կապված խնդիր է ու ղեկավարության տեսադաշտում է այն չափով, ինչ չափով նա կարևորություն է տալիս գիտության հետ կապված մյուս խնդիրներին: Մյուս վարկածը` որ իրենց կարծիքով «հայու լեզվով» խոսելն աշխարհին ավելի շատ բան կներկայացնի, քան գիտելիքի ու գիտնականի լեզվով խոսքը, կամ` տեղյակ չեն, որ գիտնականի գործը տպագրությունն է։ Այնինչ, ազդեցիկ խոսքն աշխարհում գիտական փաստերի լեզվով խոսքն է: Վարկածներ կարելի է էլի թվարկել, բայց դրանցից ոչ մեկն էլ չի փարատում զարմանքը: Թվում էր, թե` ինչպես ծնողն է ասում` օրագիրդ բեր, տեսնեմ` ի՞նչ ես արել, այնպես էլ, պիտի որ, «պետություն-ծնողը» վաղուց հարցրած լիներ, թե ի վերջո, ի՞նչ արդյունքներ ունենք… իսկ աշխարհին որևէ լուրջ բան կարող է ասել գիտական արդյունքը և ոչ թե արցունքը` իր տարբեր դրսևորումներով:
Իհարկե, շտապեմ ասել, որ այս առումով, ուղիղ մեկ տարի առաջ մենք լուրջ նորություն ունեցանք. «Նուշիկյան ասոցիացիայի» կողմից տրվեց 500-հազարանոց խրախուսավճարի խոստում նրան, ով այսօր աշխարհում գոյություն ունեցող ցեղասպանագիտական հարցերին նվիրված ինդեքսավորվող և գրախոսվող միջազգային երեք պարբերականներից ((Journal of Genocide Research, Holocaust and Genocide Studies և Genocide Studies and Prevention)) որևէ մեկում կտպագրի առնվազն 5000 բառ պարունակող հոդված:
Այդ պահին Գարեգին Նուշիկյանի խոստումը նման էր Թեհլերյանի կրակոցին, որ նոր շրջանի ու նորովի մոտեցման սկիզբ էր դնում: Ի վերջո, գտնվեց մեկը, ով այս հարցը դրեց աշխարհին գիտականորեն ներկայացնելու հողի վրա:
Որախալի է նաև, որ Գարեգին Նուշիկյանն առաջինը եղավ, բայց ո՛չ միակը. նրան կարճ ժամանակ անց հաջորդեց «Տաշիր» հիմնադրամի և Պահանջում ենք գիտության ֆինանսավորման ավելացում (ՊԳՖԱ) ֆեյսբուքյան նախաձեռնության համատեղ ջանքերով, ցեղասպանության 100-ամյակին ընդառաջ, կազմակերպած մրցանակաբաշխությունը՝ ինդեքսավորվող կամ ազդեցության գործակից ունեցող միջազգային պարբերականներում ՀՀ և օտարերկրյա քաղաքացիների կողմից Հայոց ցեղասպանության մասին գիտական հոդվածների տպագրության համար (ԾՐԱԳԻՐ՝ ՀՑ100_ՊԳՖԱ-Տ.3_Ա)։ Այստեղ սահմանները բավական ընդլայնվեցին՝ չկար սահմանափակում՝ տպագրելու միայն նշված երեք պարբերականներում, չկար բառաքանակային պայման, հետևաբար, այստեղ գրանցվեց նաև արդյունք: Իհարկե, ըստ «Տաշիր» հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ԱԺ պատգամավոր Կարեն Կարապետյանի գրասենյակի ղեկավար Արտակ Ճաղարյանի՝ «Տաշիր» բարեգրծական հիմնադրամն ակնկալում էր շատ ավելի մեծ թվով հրապարակումներ և պատրաստ էր խրախուսել բոլորին հավասարապես, ընդ որում, յուրաքանչյուրի ստանալիք գումարը չէր փոխվելու՝ մասնակիցների քանակից կախված, քանի որ ոչ թե հաստատվել էր ընդհանուր բյուջեն, այլ յուրաքանչյուրին տրվելիք գումարի չափը՝ անկախ քանակից, բայց էլի ոգևորող հանգամանք է, որ մրցույթին եղավ երեք դիմող՝ Վահրամ Ռաֆիկի Այվազյանը (Զորյան Ինստիտուտի Ցեղասպանագիտության և մարդու իրավունքների 2012 թ.-ի համալսարանական ծրագրի շրջանավարտ), «Ցեղասպանություն. Մտադրությունը, հիմնավորումը և տիպոլոգիան» աշխատությամբ, Տիգրան Նորայրի Սարուխանյանը (ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, Կոնստանցի համալսարանի այցելու գիտաշխատող), «Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Արմին Թ. Վեգների (1886-1978թ.թ.) հրապարակախոսական վկայությունները և Հայոց ցեղասպանությունը» աշխատությամբ և ազգությամբ տաջիկ Շավքաթ Կասիմովը (Shavkat Kasymov, University of Notre Dame, Indiana, USA), «Հայոց ցեղասպանության օրինակը և միլլեթի համակարգի դերը դրա իրականացման գործում» աշխատությամբ։
Ուրեմն` «Նուշիկյան ասոցիացիան» և «Տաշիր» հիմնադրամն առաջարկեցին ոչ թե արցունք, այլ արդյունք:
Արդարացի լինելու համար, պիտի ասենք, որ ցեղասպանության ճանաչման գործը միայն պետությանը չի վերաբերում. դա մեր ազգային խնդիրն է, հետևաբար խնդիրն է յուրաքանչյուր հայի, մանավանդ այն անհատի, որը կարող է իր ձայնը հասանելի դարձնել աշխարհին: Նման հնարավորություն ունեցող անհատներ շատ ունենք, մնում է՝ նրանց մեջ գտնվեն այնպիսիք, որոնք հետևեն «Նուշիկյան ասոցիացիային» և «Տաշիր» հիմնադրամին և մեր ազգային այդքան կարևորություն ունեցող խնդիրը կարևորեն գործով:
Այնուամենայնիվ, հարկ է նշել նաև, որ նման անհատների գործն է խրախուսելը, գիտնականի գործը, անկախ մրցանակաբաշխություններից, գիտական հոդված գրելը, ցեղասպանագիտությամբ զբաղվողներինը՝ այդ հարցը գիտական հողի վրա դնելը:
Այսինքն` ո՛չ լացին ու` առա՜ջ ի գործ…
ՄԱՆԵ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Ստյոպա Սաֆարյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է.
«Ի պատասխան ՀՅԴ նախընտրական շտաբի «արձագանքի»
Մտքովս չէր կարող անցնել, որ ֆեյսբուքյան մի անմեղ գրառման ու հարցադրման ՀՅԴ ընկերները կարձագանքեն նախընտրական շտաբի մակարդակով ու մերժելի բառապաշարով: Որքան էլ ՀՅԴ ընկերները դրանում նշում են, թե ՀՅԴ-ը քաղաքական կուսակցություն է (բարեբախտաբար, ես էլ այդպես եմ համարում), գռեհիկ այդ արձագանքը, մեղմ ասած, «տղայական» մակարդակում է’ համեմված ոչ քաղաքական լեքսիկոնին հատուկ ձևակերպումներով:
ՀՀԿ ներկայացուցիչ Նաիրա Նահապետյանի կողմից իրենց ուղղված անուղղակի մեղադրանքին (որ ՀՅԴ-ի հետ կապ ունեցող «Նիկոլ Դուման» ԱԿ-ն է թուջե նստարանները թանկ գնահատում, և եթե այլ կուսակցություն առաջարկի ավելի էժան, ապա քաղաքապետարանը կգնի էժան առաջարկը) պատասխանելու փոխարեն ՀՅԴ ընտրական շտաբը նախընտրել է վերլուծել ինձ: Դա միայն ճաշակի և ընտրության հարց չէ. հավանաբար դժվար է պատասխանել ՀՀԿ-ականի մեղադրանքին, և շատ ավելի հեշտ է ցեխ արձակել իմ ուղղությամբ: Իրենց իրավունքն է, բայց նաև պետք չէ նեղվել նստարանների գնի հետ կապված քննադատությունից, անկախ նրանից’ ՀՅԴ-ը կամ նրան հարող որևէ ընկերություն ինչպիսի և ինչքան առնչություն ունեն նստարանների’ ֆորմալ հայտարարվող գնի հարցում:
Ֆեյսբուքում գրառում կատարելիս գրեթե համոզված էի, որ ՀՅԴ-ը անպայման կհերքի մեղադրանքը: Մինչդեռ դրա փոխարեն վիրավորանքների տարափ է տեղում իմ գլխին… Նման պահվածքի դեպքում ազնիվ չէ խոսել այլոց կողմից պատվեր կատարելու մասին, եթե բավականին կոպտորեն շրջանցվում է հարցը, ու վիրավորանքներ հասցվում ՀՀԿ-ականի ակնարկից ծնված հարցը հղողի ուղղությամբ:
Չեմ իջնելու այդ մակարդակ: Չեմ արդարանալու ու ապացուցելու «որևէ պատվերի բացակայություն», քանի որ ես երբեք այդ դաշտում չեմ եղել: Ինձ երբեք և ոչ մեկ չի հանձնարարել, չի խնդրել անել որևէ հայտարարություն որևէ թեմայով, և չի կարելի հասարակության մեջ բոլորին չափել սեփական արշինով:
ՀՅԴ-ին չեմ համարել ու չեմ էլ համարելու մրցակից այս ընտրություններում, մաղթելու եմ միմիայն հաջողություն»:
Նախկին փոխոստիկանապետ Ռոբերտ Մելքոնյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է.
«Ինձ համար վտանգավորը շիկահեր, եվրոպական արտաքինով թուրքն է, որին անմիջապես դժվար է ճանաչել…Սուտ, սին, փուչ հայրենասերը, գառան մորթով սրիկան, ազնիվ ձևացող խաբեբան, մաքուր ձևացող կաշառակերը, շորթողը, հավատարիմ ձևացող դավաճանը, մտերիմ բացբերանը, հիպոկրատի երդումը դրժող բժիշկը, հանցագործներին հովանավորող ոստիկանը…
Վտանգավոր է ՀՀԿ-ական դարձած ԲՀԿ-ականը, ԲՀԿ-ական դարձած ՕԵԿ-ականը, կամ հակառակը, «Ժառանգական» դարձած ՀԱԿ-ականը կամ այլ համանման ականները, մեղվի նման այս կամ այն կուսակցությունից , այս կամ այլ քաղաքական շարժումից այլ քաղաքական շարժում թռնող, հաշվենկատ պատեհապաշտը, մի քանի քաղաքական լարերի վրա խաղացողը, այդ լարերի վրա «խաղադրույք դնող» պաշտոնյան…
Վտանգավոր են մարդասիրական, ազնիվ, համամարդկային արժեքների համար պայքարի իմիտացիա ստեղծող գրանտակերները, միասեռականների դեմ ցուցադրական պայքարող թաքնված միասեռականները, անտառահատ անտառապահները, բնությունը ավերող բնապահպանները, կյանքում ոչ մի լավ բան չարած ամեն ինչից դժգոհները, անգրագետ, անդաստիարակ, հաբռգած, լկտի, փուչ զավակով հիացող, հպարտացող ծնողները…
Մի խոսքով վտանգավոր է թաքուն, գաղտագողի, դավադիր, կեղծավոր, ձևական ամեն ինչը…»:
«Խուժան» բառն ինձ համար կապված է մանկական հիշողությունների հետ: Լենինգրադյան փողոցի այն շենքում, որտեղ ես էի ապրում, շատերը (նաև իմ ծնողները) բնակարան էին ստացել Գիտությունների ակադեմիայից: Իսկ մեր կողքի շենքերից մեկում ապրում էին մարդիկ, ովքեր այդ շրջակայքում մինչև 60-ականների սկիզբը տնակներ են ունեցել, որոնք քանդվել էին` խռուշչովյան բազմաբնակարան շենքեր կառուցելու համար: Այդ շենքը մենք անվանում էինք «խուժանների շենք»: Առաջին սեռական բնույթի հայհոյանքները ես լսել եմ այդ շենքի տղաներից: Ի դեպ, «ավտարիտետ» («հեղինակություն»` թաղային իմաստով) եզրը ես նույնպես նրանցից եմ լսել` այդպիսիք էին համարվում «Չուգուն» մականունով եղբայրները: Բայց դա «խուժանի», այսպես ասած, ապաքաղաքական ընկալումն է: Քաղաքական իմաստով «թաղի խուժան» բառակապակցությունը ես առաջին անգամ լսեցի 1995 թվականին, երբ խորհրդարանական ընտրությունների օրը գործարարների թիմակիցները (այն ժամանակ թիկնապահների ինստիտուտը դեռ ձևավորված չէր) ծեծի էին ենթարկում ընդդիմադիրներին: Դրանից հետո ոչ մի ընտըություն առանց նման միջադեպերի չէր անցնում: Հանուն արդարության նշենք, որ վերջին խորհրդարանական և նախագահական ընտրություններում նման դեպքերը քչացել էին: Բայց «թաղի խուժան» ինստիտուտը գոյություն ունի, և այդ խուժանի երեկվա բախումը ՀԱԿ-ի ակտիվիստների հետ դրա ապացույցն է: Եթե մարդիկ պարզապես խուլիգանական հակումներ ունեն, նրանց համար միևնույն է՝ ՀԱԿ-ն է քարոզչություն անում, թե ՄԱԿ-ը` նրանք ուշադրություն էլ չեն դարձնի, թե ով է եկել իրենց «մայլեն» և ինչ թռուցիկ է բաժանում: (Ուրիշ հարց է, եթե գային, օրինակ, «թաղի աղջկա հարցով»): Բայց այս խուժանը, որը խառնվում է քաղաքական գործընթացներին, ինքնուրույն չէ, ուղղորդված է և ակնհայտորեն քաղաքական գործիք է հանդիսանում: Այդ քաղաքականացված խուժանը համախմբվում է սովորաբար թաղապետարանների, հիմա` վարչական շրջանների շուրջ: Բնականաբար, նրանց գործունեությունը չի սահմանափակվում մարդ ծեծելով` այսօր դա ծայրահեղ միջոց է, որից հնարավորության դեպքում հանձնարարված է խուսափել: Սովորական իրավիճակում խուժանի գործառույթները երեքն են` խմբով ներխուժել ընտրատարածքներ և լցոնումներ կատարել, ընտրակաշառք բաժանել և կաշառված մարդկանց «Գազելներով» տանել տեղամաս և խոչընդոտել լրատվամիջոցների աշխատանքին:
Մայիսի 5-ին մենք կտեսնենք, թե ինչպես է աշխատում այդ «գործիքակազմը», ընդ որում`շեշտը, հավանաբար, դրվելու է խաղաղ՝ «ընտրակաշառքային» մեթոդների վրա: Առանց քաղաքական առաջադրանքի խուժանները պարզապես խուժան են, իսկ առաջադրանքով` «պետական գործիչներ»: Գուցե երբ ԵԽԽՎ զեկուցողները գրում են պետության և իշխանության սերտաճման մասին, նրանք հենց դա՞ նկատի ունեն:
Առավոտ
Ապրիլի 22-ին, ժամը 15.31-ին տեղեկություն է ստացվել, որ Երևանի Գյուլբենկյան փողոցի թիվ 43 շենքի 125-րդ բնակարանի բնակիչը չի արձագանքում դռան թակոցներին և հեռախոսազանգերին. անհրաժեշտ է օգնություն:
ԱԻՆ լրատվական ծառայությունից հայտնում են, որ դեպքի վայր է մեկնել ՃԿԿ ԱԻ արձագանքման խումբը և հատուկ նշանակության փրկարարական աշխատանքներ իրականացնող կենտրոնի փրկարարական ջոկատը:
Ժամը 16.15-ին փրկարարները բացել են բնակարանի դուռը և հյուրասենյակում` բազմոցին, հայտնաբերել 1939 թ. ծնված Մարգարիտա Ավագյանի դին:
Իր դեմ հարուցված քրգործն ու ընթացող դատավարությունը քաղաքական համարեց Հայաստանի քաղաքագետների միության նախագահ Հմայակ Հովհաննիսյանը՝ հյուրընկալվելով «Վարկած» մամուլի ակումբում:
Նա այս հանգամաքնով է պայմանավորում նաև խորհրդարանական ընտրություններից հետո՝ մանդատից հրաժարման իր որոշումը:
«Ես հրաժարվեցի մանդատից, որովհետեւ գիտեի, որ դատախազ Աղվան Հովսեփյանը պիտի գա ու ինքն ինձ զրկի մանդատից՝ շինծու թղթերի հիման վրա»,- նշեց քաղաքագետը:
ԿԳ նախարարի պաշտոնակատար Արմեն Աշոտյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է.
«Իհարկե, յուրաքանչյուր կուսակցություն ինքն է որոշում իր տեղը Հայաստանի քաղաքական քարտեզում:
Եվ Օսկանյանի կարծիքը, թեպետ անձնական է, այնունամենայնիվ տեղավորվում է նաև ներկուսակցական քննարկումների համատեքստում:
Սակայն Վարդան Օսկանյանի այսօրվա գրառումը կրկին մի շարք հարցեր է առաջացրել:
1. Ի՞նչ քաղաքական մենաշնորհի մասին է խոսքը, եթե’
ա. Իշխանությունները ձևավորվել են համապետական ընտրությունների արդյուքնում, այնպես, ինչպես ցանկացել է ընտրողը:
բ. ՀՀ Կառավարությունը կոալիցիոն է, բաղկացած երկու կուսակցություններից
գ. ԱԺ-ում ոչ իշխանական ուժերի մանդատների թիվը 53 է. շատ ավելին, քան նախորդ գումարման խորհրդարանում
դ. Նույն ԲՀԿ-ն ունի քաղաքապետեր Գյումրիում, Սիսիանում, Իջևանում, Եղեգնաձորում, Նոր Հաճընում, Աբովյանում, Բյուրեղավանում, չհաշված մոտ հարյուր գյուղապետեր
2. Հայաստանի իշխանությունները իրականում շահագրգիռ լինելով ուժեղ ընդդիմության կայացման գործում, որքանո՞վ պետք է արհեստականորեն ստեծղծեն այդպիսին կամ ուղղորդեն նման զարգացումներ:
3. Քանի՞ հոգի կմնա ԲՀԿ խմբակցությունում, եթե Օսկանյանի տեսակետը ԲՀԿ-ի ներսում դառնա որոշիչ:
4.Եվ ամենակարևորը, ինչու՞ ընդդիմադիր կուսակցություն դառնալու ցանկությունը չհայտնվեց և չիրականացվեց այս տարվա փետրվարին, երբ նման հնարավորություն կար: Կամ ինչու դա չանել մինչև սեպտեմբեր, թեկուզ հրապարակային հայտարարության մակարդակով, մինչև ԱԺ աշնանային նստաշրջանը:
Հ.Գ. Ասեմ նաև, որ Օսկանյանի այսօրվա գրառումը նաև ԲՀԿ-ի հանդեպ հակաքարոզչություն էր, քանզի Երևանի ավագանու գալիք ընտրություններին ընդդիմադիր կեցվածք որդեգրած և սուր քննադատություն հնչեցնող ուժի առաջին համարը կրկին ընդգծում է, որ իրականում ԲՀԿ-ն ընդդիմություն չէ:
Հետևաբար ընդդիմադիր ընտրողներին մոլորեցնելու փորձը Օսկանյանի ինքնախոստովանական գրառումով ձախողվում է և ավելանում է իրական ընդդիմադիր կուսակցությունների հաջողության հավանականությունը»:
Ապրիլի 19-ին ժամը 11.40-ի սահմաններում ԼՂՀ ՊԲ հյուսիսարևելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկում 19-ամյա Րաֆֆի Լևոնի Մարաշլյանի դիազննությունն ավարտվել է: Հելսինկյան ասոցիացիայից Արման Վեզիրյանը NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասել է, որ մարմնական վնասվածքներ չեն հայտնաբերվել, դիակի վրա բռնության հետքեր չկան:
Նրա խոսքով` կրակոցը եղել է AKM տեսակի ինքնաձիգից` ծնոտի ներքևի մասից վերև: Արման Վեզիրյանը շեշտել է, որ սա դեռևս հիմք չի տալիս` պնդելու, թե զինվորը ինքնասպանություն է գործել: Նախնական վարկածով` զինծառայողը կրակել է իր ինքնաձիգից, բայց դեռևս փորձաքննություն չի կատարվել: Երկուշաբթի օրը նրանք ավելի մանրամասն կանդրադառնան այս դեպքին:
Ի դեպ, որդու դիազննությանը ներկա է եղել նաև նրա հայրը, ում սիրտը, սակայն, չի դիմացել: Սենյակից դուրս գալով` նա ուշաթափվել է, ցուցաբերել են առաջին բուժօգնություն, ինչից հետո վերջինս հայհոյելով դուրս է եկել շենքից:
Րաֆֆի Մարաշլյանն ընդունվել էր Երևանի պետական համալսարանի Կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ, ավարտել էր Մ.Մանուշյանի անվան թիվ 48 հիմնական դպրոցը: Տանը կրտսերն էր, ուներ իրենից մեծ եղբայր: Մի ամիս առաջ զինծառայողը արձակուրդ էր եկել, և հոր խոսքով, շատ ուրախ, զվարթ էր, չէր բողոքել բանակային կյանքից: Ծնողները չեն հավատում, որ նա կարող էր ինքնասպանություն գործել:
Հիշեցնենք, որ ապրիլի 19-ին ժամը 11.40-ի սահմաններում ՊԲ հյուսիսարևելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասի մարտական դիրքում դեռևս չպարզված հանգամանքներում մահացու հրազենային վիրավորում է ստացել և տեղում մահացել 1994թ. ծնված Րաֆֆի Լևոնի Մարաշլյանը: ՂՀ ՊՆ մամուլի ծառայությունից հայտնում են, որ միջադեպի հետ կապված մանրամասները պարզելու համար տարվում է քննություն: Ապրիլի 19-ին ժամը 11.40-ի սահմաններում ԼՂՀ ՊԲ հյուսիսարևելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկում 19-ամյա Րաֆֆի Լևոնի Մարաշլյանի մահվան դեպքի առթիվ հարուցվել է քրեական գործ: ՔՕ-ի 110 հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով (ինքնասպանության հասցնել): Այդ հոդվածով սահմանվում է սպառնալիքի, դաժան վերաբերմունքի կամ անձնական արժանապատվությունը պարբերաբար նվաստացնելու ճանապարհով անձին անուղղակի դիտավորությամբ կամ անզգուշությամբ ինքնասպանության կամ ինքնասպանության փորձի հասցնելը, որը պատժվում է ազատազրկմամբ` առավելագույնը 3 տարի ժամկետով:
Հայաստանի ոստիկանությունը պարզաբանող հաղորդագրություն է տարածել` Ներսիկ Նազարյանին քաղաքային վարչության պետի պաշտոնից հեռացնելու մասին:
«Ոստիկանության համար սկզբունքային է ծառայության և բիզնեսի համատեղման բացառումը, այսպես ասած՝ սերտաճումը հասարակության որոշակի շերտերի հետ, ինչը անխուսափելի է նույն տեղում տևական աշխատանքի դեպքում ու բացասաբար է ազդում օպերատիվ իրավիճակի և ծառայողական գործունեության արդյունքների վրա: Տվյալ դեպքում, մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ Երևան քաղաքի կայազորի աշխատանքի արդյունավետությունը նվազել է, ինչն անթույլատրելի է, և պետք է անհապաղ միջոցներ ձեռնարկվեին իրավիճակը շտկելու համար»,-ասված է ոստիկանության հաղորդագրության մեջ:
Քսան տարի զբաղվում եմ քաղաքականությամբ, սակայն առաջին անգամ եմ հանդիպում, որ Հայաստանում պետական ծառայողն աշխատանքից ազատվի` բիզնեսով զբաղվելու պատճառաբանությամբ, թեև` սահմանադրությունն անհամտեղելի է համարում պետական պաշտոնը, ծառայությունը բիզնեսով զբաղվելու հետ, ու այս առումով` ոստիկանության փաստարկը միանգամայն տեղին է:
Ի դեպ, հայտարարության տեքստում ուղիղ չի ասվում, սակայն ակնարկվում է նաև Նազարյանի կապն, այսպես կոչված, քրեաօլիգարխիկ շրջանակների հետ: Սա այն դեպքն է, երբ իրերը կոչվել են իրենց անուններով:
Ոստիկանության այս հաղորդագրության քաղաքական, իրավական նշանակությունը չափազանց մեծ է, և ահա, թե ինչու:
Բոլորը՝ նաև երեկ, մի տարի առաջ, տարիներ առաջ գիտեին, որ Երևանի ոստիկանապետը տիրապետում է բիզնեսի, նրա ընտանիքին է պատկանում «Մոսկվիչկա» սուպերմարկետների ցանցը, շինարարական բիզնես և այլն, հայտնի էին նաև գեներալի կապերը քաղաքական և մերձքաղաքական օդիոզ կերպարների հետ:
Սակայն այդ մասին հիշում են հիմա` Սերժ Սարգսյանի երկրորդ պաշտոնավարման արշալույսին: Շատերն ասում են, որ արտառոց ոչինչ չփնտրեմ ոստիկանության հաղորդագրության մեջ. իբրև թե` դե մարդուն հանել են, մի պատճառ պիտի մոգոնեին:
Ես այս տեսակետը չեմ կիսում: Նազարյանը տաս տարի պաշտոնավարել է, հաստատ հրեշտակ չի եղել, հազար հանցագործություն է քողարկել, հազար անմեղի էլ` մեղավոր դարձրել: Ասածս այն է, որ` եթե պատճառ ուզեին գտնել, դրա պակասը չէին ունենա:
Եվ ուրեմն` տարածված հաղորդագրությունը յուրօրինակ մեսիջ է, քաղաքականության փոփոխության նշան, հայտ: Եվ սա ամենևին չի վերաբերում միայն ոստիկանությանը: Սա պետական նոր քաղաքականության հայտ է` պետական մարմինները օլիգարխներից ու նրանց դրածոներից բեռնաթափելու փորձ:
Գուցե ես լավատես եմ, բայց այդպես եմ հասկացել ու ոստիկանության հաղորդագրությունն էլ նախադեպային եմ համարում:
Նախադեպային այն առումով, որ շուտով չեմ բացառում նման դեպքերի կրկնությունը` նույն մոտիվացիայով: Ասենք, մի պատգամավոր կարող է վայր դնել մանդատը և հայտարարել, որ իր բիզնես գործունեությունն անհամատեղելի է օրենսդիր աշխատանքի հետ: Մի նախարար կարող է չվերանշանակվել, որովհետև, ենթադրենք, բուլկու բիզնես ունի: Մի դեսպան էլ կարող է հետ կանչվել, որովհետև պարզվել է,որ նա դիվանագիտական առաքելությունը շփոթել է կոնկրետ երկրում իր բիզնես հետաքրքրություններն առաջ տանելու հետ:
Գուցե ռոմանտիկ եմ, բայց պետական համակարգի բարեփոխման հոտ եմ առնում: Աստված տա` չսխալվեմ…
Սուրեն Սուրենյանց
Հայաստանում սայլը տեղից չի շարժվում ու չի էլ շարժվելու, քանի դեռ մեզ մոտ ղեկավարների պոստում հարգի են շոպլիկներն ու ստուկաչները, որոնք ամեն բանի պատրաստ են ջրի երեսին մնալու, ու տարրական մարդկային բարոյականությունը նրանց համար ամենավերջին պլանում է:
Փետրվարի 18-ի ՀՀ նախագահական ընտրությունների արդյունքները ցույց տվեցին նաև, թե ինչպիսի վերաբերմունք ունեն քաղաքացիները համայքների ղեկավարների, մարզպետների և մյուս չինովնիկների նկատմամբ:
Սերժ Սարգսյանի դեմ քվեարկած ընտրողների մեծամասնությունը` նրան մերժելով, ցանկացավ ուշադրության հրավիրել իրենց բնակավայրում տիրող բարոյահոգեբանական լարված մթնոլորտի, ապօրինությունների և ոմանց անպատժելիության վրա:
Առանձնացնել որևէ մարզ, կամ համայնք, արդարացի չի լինի, սակայն այս պահին խոսենք թշվառության եզրին հայտնված Սիսիան քաղաքի մասին, որտեղ մարդիկ ու նրանց խնդիրներն անտեսված են, որտեղ արտագաղթն ահռելի չափերի է հասել: Մեր ունեցած տեղեկությամբ, երբեմնի համախմբված պետականամետ Սիսիանում ևս՝ ի օգուտ ՀՀ նախագահի գրանցվեցին ցածր արդյունքներ:
Պատճառները, հնարավոր է, տարբեր լինեն, բայց կարևորագույնը, ըստ մեզ հասած տեղեկությունների, եղել է Սիսիանի ժողովրդի վզին փաթաթված ԲՀԿ-ական քաղաքապետ, սակայն մի քանի խաղ խաղացող Աղասի Հակոբջանյանի գործոնը:
Նրա անցյալի, նրա խարդավանքների, բազմաթիվ «հերոսությունների» մասին տարիներ ի վեր շատ է խոսվել Սիսիանում:
Աղասու մասին խոսելիս՝ բոլորը հստակ գիտեն նրա ուտող — ուրացող կերպարի մասին: Սիսիանցիները պատմում են, որ նա իր գիտակցական կյանքում միշտ վատություն է արել հատկապես նրանց, ովքեր աջակցել են իրեն. նրանք հիշում են, որ դրանցից ամենաարտառոցը դեռևս Խորհրդային Հայաստանում Սիսիանի էլ. ցանցի պետի պաշտոնին նրան աշխատանքի տեղավորած ՀԿԿ Սիսիանի շրջկոմի առաջին քարտուղար Շչորս Դավթյանի վերաբերյալ է եղել:
Տարիներ հետո Աղասին հրապարակավ մրոտել ու անգամ հանրապետական մամուլով վարկաբեկել է իր բարերարին, թե՝ իբր կաշառք է վերցրել, ու իրեն նշանակել է այդ պաշտոնին:
Այնուհետև Արցախի հերոսամարտի ժամանակ, երբ նրա հայրենակիցներն առաջին գծում էին, նա կապի հանգույցի տնօրենն էր: Նրան այդտեղ տեղավորեցին Հովիկ Ազոյանը և շրջգործկոմի նախագահ Մայիս Պողոսյանը: Լինելով շրջխորհրդի պատգամավոր՝ նոր պոստի անցնելուց հետո, Աղասին փոխեց ճամբարը՝ հայտնվելով նոր թիմում: Որպես պատիժ՝ Ազոյանը Աղասուն ներառեց եռամսյա հավաքների մեջ, սակայն նա փախավ և հանգրվանեց Մոսկվայում:
Որոշ ժամանակ անց Աղասու դասընկեր Քոչար Դավթյանն ընտրվեց գործկոմի նախագահ և նրա քենակալ Ռազմիկ Դանիելյանին նշանակեց Սիսիանի միլպետ. այս հանգամանքներն էլ նպաստեցին Աղասու վերադարձին Սիսիան: Հետագայում՝ մարտի 1-ի դեպքերի հետ կապված, նրա ցուցմունքով՝ Դանիելյանը պաշտոնանկ արվեց:
Աղասին իր «առաջընթացի» ճանապարհին ոչ ոքի չխնայեց. ժամանակին իրեն կապի հանգույցի տնօրենի պաշտոնին տեղավորած ընկերոջը՝ Քոչար Դավթյանին, երբ նա արդեն պաշտոնի չէր, նրա դեմ ինչ-ինչ պատվերներ կատարելով, տնտեսական ոլորտի հետ կապված դատի տվեց:
Շուրջ 10 տարի Սյունիքի ներկայիս մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանը «ձեռքից բռնած» պահում էր Աղասուն, հովանավորում, բայց երբ շանս ունեցավ նոր՝ ավելի հզոր տեր ունենալ, քցեց նաև նրան ու փախավ՝ նետվելով ԲՀԿ գիրկը:
Սիսիանցիերը շատ լավ են հիշում, որ 2008 — 2012 թթ, երբ Աղասին Ծառուկյանի շնորհիվ դարձավ Սիսիանի քաղաքապետ, պաշտոնավարման ամբողջ 4 տարիներին նա ամեն կերպ խուսափեց Ծառուկյանից, և երկակի խաղ խաղացող Աղասին ոչ մի անգամ նրան չհրավիրեց Սիսիան՝ այն դեպքում, երբ Ծառուկյանն իր հիմնադրամի միջոցով մեծ ծրագրեր էր իրականացնում տարբեր համայնքներում, բայց ոչ մի լումայի ներդրում չարվեց Սիսիանի տարածաշրջանում:
Պատմում են, որ ԱԺ ընտրություններին նախորդող ժամանակաշրջանում մի քանի տրակտոր բերվեց Սիսիան, իսկ նախընտրական հանդիպումից հետո, նա Ծառուկյանին հրավիրեց իր տուն՝ փորձելով դրանով նոր հարաբերություն ստեղծել, սակայն Աժ ընտրությունների արդյունքներն ավելի խորացրեցին անդունդը: 4 տարվա քաղաքապետի ղեկավարած քաղաքում ԲՀԿ-ն ավելի քիչ ձայն հավաքեց, քան, ասենք, Գորիս քաղաքը, որտեղ ԲՀԿ շտաբ ձևավորեց ընտրություններից ընդամենը 20 օր առաջ:
Իսկ ՀՀ նախագահական ընտրություններին նախորդած ժամանակահատվածում այդպես էլ տարբեր պատճառաբանություններով չմասնակցեց Բարգավաճի խորհրդի որևէ նիստի: Ընդհակառակը՝ տակից փորձում էր օգնել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին, ըստ սիսիանցիների, քաղաքապետի պաշտոնավարման տարիներին թույլ տրված ապօրինությունից պաշտպանվելու: Սակայն հենց նրա իմիջի պատճառով էր, որ իր հայրենի գյուղում Սերժ Սարգսյանը պարտվեց (ընդ որում, Սիսիանում 2-3 գյուղում է նախագահը պարտվել):
Սիսիան քաղաքում, նորանկախ պետության պատմության մեջ առաջին անգամ, սիսիանցիները դեմ քվեարկեցին գործող նախագահին:
Սիսիանի ղեկավարման պատմության մեջ առաջին անգամ էր նաև՝ դատվեց քաղաքապետի տեղակալը:
Դժվար է հավատալ, որ Աղասին տեղյակ չէր տեղակալի՝ Աշոտ Գրիգորյանի կատարած ապօրինությունների մասին, կամ որ առանց քաղաքապետի գիտության՝ նա կհամարձակվեր 2 տարվա ընթացքում շուրջ 20 հողակտոր ձեռք բերել:
Քաղաքն ամայացրած քաղաքապետը շատ ճիշտ անվանում է գտել իր օբյեկտի համար. Սիսիանի միակ «Օազիս»-ն էլ է նրան եկամուտ բերում. նա հենց իր ռեստորանում է կազմակերպում համայնքային բոլոր խնջույքները:
ԲՀԿ-ական քաղաքապետը, չի էլ խուսափում կիսաքաղց սիսիանցու աչքի առաջ հսկայական գումարներ ծախսել, արտասահմանյան այցերի ընթացքում բյուջեի հաշվին կռուիզի տանել նաև կնոջը և տղային:
Վերջերս, Սյունիքի մարզպետարանը քաղաքապետարանում ստուգումների ընթացքում այնպիսի բացահայտումներ արձանագրեց, որ անգամ փորձառու վարչության պետը զարմացած էր մնացել, սակայն Սյունիքի քաջ մարզպետը համարձակություն չունեցավ դիմելու համապատասխան մարմիններին:
Աղասու կատարած ապօրինությունների մասին կարելի է երկար խոսել, դրանք կատարվում են բոլորի աչքի առջև՝ բաց, առանց վախի ու անթաքույց, ու քանի դեռ Սիսիանում դատախազի տեղակալը նրա սանիկ Հայկ Կարապետյանն է, ինչ փաստեր էլ ներկայացվեն Աղասու դեմ՝ միևնույնն է, շրջանցելու են ջրից միշտ չոր դուրս եկող քաղաքապետին:
-
-
23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումները». «Փաստ» -
23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը» -
23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան
-
- Տեսանյութ
- Օրվա միտք
- Խմբագրի վարկած
- Ֆոտո
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.