23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը»...23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան...23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումնե...13.04.2024 | 13:57
Մենք այլևս չունենք ԱԱԾ, այդ հաստատությունը Նիկոլի ռեժիմի հերթական գործիքն է․ Կար...13.04.2024 | 13:26
Վթարի հետեւանքով մահացած բոլոր չորս զինծառայողները ժամկետայիններ էին....13.04.2024 | 13:06
Արարատի մարզում հայտնաբերվել է 36 կգ ոսկի գողություն կատարող կասկածյալներից մեկը...13.04.2024 | 12:59
Ղազախստանում ձերբակալել են ռուսաստանցու, որը մեղադրվում է տաջիկներին այլ երկրներ...13.04.2024 | 12:28
Փաշինյանի «լռությունը» վախեցնում է «ուսապարկերին»․ «Հրապարակ»...13.04.2024 | 11:29
Գեղարքունիքում զինվորական «ԿամԱԶ» է վթարի ենթարկվել...12.04.2024 | 14:08
Ոսկեպարցի Սամվելի խոհանոցի և հողամասի մի մասը մնալու է ՀՀ-ում, իսկ տունը և տնամե...12.04.2024 | 13:56
Ավազակություն՝ հոր և որդու կողմից. հոր գործը ուղարկվել է դատարան, իսկ որդին ինքն...12.04.2024 | 13:00
Դպրոցներից տարհանման կարիք չկա. ԿԳՄՍ նախարարը` ահաբեկչության կեղծ լուրերի մասին...12.04.2024 | 2:20
Մի կողմից նույն մարդիկ մեզ ասում են, թե «սահման չկա, սահմանները հստակեցված չեն»,...10.04.2024 | 15:10
Ահազանգ ենք ստացել զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու հիմքով ՀՀ-ում ապաստանած...10.04.2024 | 14:10
Փաշինյանը Շոլցի հետ հեռախոսազրույցում անընդունելի է համարել Պրահայի, Բրյուսելի և...10.04.2024 | 13:10
Թքած ունեմ նրանց վրա, ովքեր հրաժարվում են «Միր» քարտի ծառայություններից. Պետդում...10.04.2024 | 12:10
Մենք չգնացինք այդ ճանապարհով և հայտնի աշխարհաքաղաքական կենտրոններում որոշվեց հար...10.04.2024 | 11:10
Եթե շատ լինեք, մենք կշրջափակենք կառավարությունը․ Հրանտ Բագրատյան...09.04.2024 | 15:10
Հրաժարվելով ռուսական МИР քարտերից՝ մենք ակամայից հայտնվում ենք պատժամիջոցների տա...09.04.2024 | 14:10
Ուկրաինան և Ռուսաստանն Աբելն ու Կայենն էին. Լեոնիդ Կուչման` Կիև-Մոսկվա հարաբերու...09.04.2024 | 13:10
Մարտական հենակետում երեք զինծառայողի սպանության գործով դիրքի ավագի պաշտպանը դիմե...09.04.2024 | 12:10
Հայկազ Բարսեղյանի սպանության գործով ամբաստանյալները դատապարտվեցին 18 տարի ազատազ...09.04.2024 | 11:10
Կռիվ լինելու ա, ու ես գիտեմ, որ մենք պիտի հաղթենք. Մեր թշնամին էսօր Ադրբեջանում ...08.04.2024 | 15:10
Իսրայելի ՊՆ-ն հայտարարել է Իրանի հետ հարաբերություններում «ցանկացած սցենարի» պատ...08.04.2024 | 14:10
Անիմաստ կրակում են, ոչ մի բան չեն թիրախավորում, երևի վախից է․ Արավուսի նախկին գյ...08.04.2024 | 13:10
ԵԽ-ն Հայաստանի «լամպոչկա» իշխանություններից պետք է պահանջի անհապաղ ազատ արձակել ...08.04.2024 | 12:10
270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն և 0 երաշխիքներ․․․Լիլիթ Գ...08.04.2024 | 11:10
Եթե Արևմուտքը Հայաստանին ինչ-որ բան տա, Թուրքիան Ադրբեջանին եռապատիկը կտա. Չավու...06.04.2024 | 14:10
Գրողների միության նախագահը տեղյակ չէ իրենց շենքը թուրքական դեսպանատանը տրամադրել...06.04.2024 | 13:10
«Նիկոլիստներ, սորոսականներ ու արևմտամոլներ, ուշադիր կարդացեք գրածս»․ Էդուարդ Շար...06.04.2024 | 12:10
Բրյուսելում Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը «վտանգի ևս մեկ աղբյուր է ստեղծում» Հրվ. Կ...06.04.2024 | 11:10
Որեւէ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ Իրանի թիրախներից մեկը չի դառնա Բաքուն. Վարդա...05.04.2024 | 15:10
Ռուսաստանը գրոհել է Ուկրաինան 13 անօդաչու թռչող սարքերով, բոլորը խոցվել են. Ուկր...05.04.2024 | 14:10
8,800 դոլարի և 5 մլն դրամի կաշառք ստանալու համար մեղադրվող պաշտոնյաների վարույթի...05.04.2024 | 13:10
Զորախաչ եկեղեցին՝ ադրբեջանական թիրախում05.04.2024 | 12:10
«Կրոկուս»-ում ահաբեկչության մեջ մեղադրվող անձի հեռախոսում հայտնաբերվել են Ուկրաի...04.04.2024 | 15:10
Ցեղասպանության վտանգը տարածվել է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա. Լեմկինի ինստիտ...04.04.2024 | 14:10
Զազրելի է, որ որոշ թունավոր տհասներ սկսում են հայհոյել դասագիրք կազմողներին՝ իրե...04.04.2024 | 13:10
Թուրքիայում 2 հայի են բռնել, որոնց կոշիկներում 109 հազար դոլարի ոսկու ձուլակտորն...Հոկտեմբերի 23-ին, ժամը 14.00-ի սահմաններում, Բերդ քաղաքին պատկանող` «Քոռ աղբյուր» կոչվող հանդամասում «ՈւԱԶ-469» մակնիշի ավտոմեքենա է շրջվել ձորը:
Ոստիկանության լրատվական ծառայությունից հայտնում են, որ վարորդը` 1968 թ. ծնված Սերգո Մելիքյանը, տեղում մահացել է, իսկ ուղևորը մարմնական վնասվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց:
«Եղանակային փոփոխությունները մարդը ծանր է տանում, դրանք անցումներ են նրա կյանքում: Բայց ավելի ծանր է տանում ձմռան անցումը: Այս երևույթները ավելի ուժեղ արտահայտվում են այն մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն խրոնիկ հիվանդություններ»,– այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ասաց նա հոգեբան Կարինե Նալչաջյանը:
Նա նշեց, որ մարդու օրգանիզմը ունի սթրեսների դեմ պայքարելու ներքին ունակություն, բայց դա միայն մասամբ.«Կան մարդիկ, ովքեր ավելի կախված են եղանակից: Այսինքն՝ մենք իրարից տարբերվում ենք զգացողություններով և տրամադրություններով»,- նշեց նա և միաժամանակ ընդգծեց, որ եղանակային փոփոխությունները ամենափոքր սթրեսներն են մարդու օրգանիզմի համար:
Ըստ հոգեբանի մեր հասարակության համար ավելի մեծ սթրեսոր է բարեկեցության խնդիրը: Մարդն իրեն հանգիստ չի զգում, երբ գրպանը դատարկ է և չգիտի ինչով կերակրել երեխային.«Մարդը ուզում է արժանապատիվ ապրել: Ակնհայտ է, որ Հայաստանում այսօր մի մեծ հատված տնտեսական խնդիրների առաջ է կանգնած: Լուրջ սթրեսոր է ինքնաարտահայտման հնարավորությունների պակասը: Մարդը լուրջ սթրես է տանում, երբ ունի ինչ-որ տաղանդ, ընդունակություններ, աշխատունակ է, բայց չի կարողանում ինքնադրսևորվելու ասպարեզ գտնել»,- ասաց նա և ավելացրեց, որ հենց նման խնդիրները մարդկանց մոտ փախուստի ցանկություն են առաջացնում:
Հոգեբանը ևս մեկ լուրջ սթրեսոր համարեց արդարության պակասը՝ նշելով, որ մարդկանց մեծ մասը գտնում է, որ աշխարհն անարդար է, և հենց իրենք էլ դրանից դառնում են անարդար:
Հոկտեմբերի 22-ին, ժամը 16.00-ին, Երևան-Գյումրի ճանապարհի 112-րդ կմ-ին «ԳԱԶ-24» մակնիշի ավտոմեքենա է բախվել ճամփեզրի ծառին, ինչի հետևանքով վարորդը մարմնական վնասվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց:
Նույն օրը, ժամը 18.00-ին, վարորդը` 1959 թ. ծնված Հարություն Տոներյանը, հիվանդանոցում մահացել է:
Կատարվում է քննություն:
Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիսի տարածաշրջանում արձանագրված սիբիրախտի կասկածելի դեպքերի վերաբերյալ ահազանգն ստանալուն պես ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից կազմակերպվել են համաճարակաբանական հետազոտություններ, իրականացվել՝ կանխարգելիչ և հակահամաճարակային միջոցառումներ:
Առողջապահության նախարարության տարածած հաղորդագրության համաձայն, հիվանդների վաղաժամ հայտնաբերման նպատակով իրականացվող բակային համայցերի արդյունքում հոկտեմբերի 17-ին հոսպիտալացված սիբիրյան խոց կասկածելի 15 հիվանդից վերցված նմուշների լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքները հետևյալն են. մեկի մոտ սիբիրախտ հիվանդությունը հաստատվել է, 9-ը նմուշում հայտնաբերվել են սիբիրախտի ոչ ախտածին հարուցիչներ (վերջինս պայմանավորված է վերքերի վաղեմությամբ և հակաբիոտիկային բուժմամբ, հակաբիոտիկային քսուքների օգտագործմամբ), իսկ 5 նմուշում լաբորատոր հետազոտության արդյունքները եղել են բացասական: Հիվանդների վիճակը բավարար է: Ունեն առողջացման դրական միտում:
Մնացած կասկածելի հիվանդներից վերցված նմուշների լաբորատոր հետազոտություններն ընթացքի մեջ են։ Ձեռնարկված համալիր կանխարգելիչ և հակահամաճարակային միջոցառումները շարունակվում են:
Համաճարակային իրավիճակը վերահսկելի է:
ՀՀ ԶՈԻ գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ գնումների և մատակարարումների հետ կապված հարցերը համակարգող Արշալույս Փայտյանը երկրում չէ, նա մեկնել է արտերկիր` բուժման: Այս մասին երեկ թերթի թղթակցին հայտնել է Փայտյանի օգնականը: Վերջինս չի պատասխանել հարցին, թե ուր է գնացել Փայտյանը և հնարավո՞ր է` էլ չվերադառնա: Իսկ ահա ՊՆ քննչական ծառայության ավագ սպա Մերի Սարգսյանը, ի պատասխան թերթի թղթակցի հարցի ՀՀ ԶՈԻ գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ Արշալույս Փայտյանը ԼՂՀ ՊԲ պարենային կենտրոնական պահեստում հայտնաբերված խախտումների վերաբերյալ քրեական գործով որևէ կարգավիճակ ստացե՞լ է, ասել է. «Ներկայումս ՀՀ ՊՆ քննչական ծառայությունում քննարկման փուլում է գտնվում ԼՂՀ պաշտպանության բանակի պարենային կենտրոնական պահեստում հայտնաբերված խախտումների վերաբերյալ քրեական գործով մի քանի պաշտոնատար անձանց մեղադրանք առաջադրելու հարցը»: Ըստ նրա` նախաքննական մարմինն այժմ փորձում է պարզել արդյոք նրանց գործողություններում առկա են քրեական օրենսգրքով նախատեսված հանցավոր արարքներ, թե` ոչ:
Հայկական ժամանակ
Վերջերս «Չենք լռելու» նախաձեռնության տարածած հաղորդագրությունը ԶԼՄ-ներում մեծ աղմուկ առաջացրեց: Հիշեցնենք, «Շանթ» հեռուստաընկերության լրագրող Մանվել Քեշիշյանը մեղադրում էր «Քանկոր» սրտանոթային ընկերությանը իր հոր մահվան համար, մասնավորապես որ Կարապետ Քեշիշյանի առողջական վիճակը կտրուկ վատթարանում է. Շտապ օգնությունը հասցնում է հիվանդանոց, որտեղ բժիշկներին հաջողվում է վերակենդանացնել մի քանի րոպե մահացածին: Այնուհետև մայրաքաղաքից հրավիրվում է ռեանիմոբիլ, որի բժիշկը վիճակը գնահատում է ծայրահեղ ծանր, ապրելու հավանականությունը՝ 0 տոկոս: և պահանջում զրկել կազմակերպությանն արտոնագրից:
«Հայկական Վարկած» -ը այս թեմայով զրուցեց «Քանկոր» սրտանոթային ընկերության տնօրեն, սրտաբան Շահեն Խաչատրյանի հետ: Վերջինս նախ խոսեց հարցի ամենաշահարկվող մասի՝ հիվանդի ինքնազգացողության մասին, երբ տարել են բուժկենտրոն:
Սրտաբանը հավաստիացրեց, որ հիվադը եղել է ծանր վիճակում, բայց ոչ մահացած. « Հիվանդը սովորական մեր առոօրյա կյանքին հատուկ կարգավիճակով ընդունվել է:Մենք առավոտից իրիկուն նման հիվանդներ ենք ընդունում, և դրանք հազարավոր են: Ոչ ծանր հիվանդ չի լինում: Բժշկական էթիկայի և բժշկական նորմերի համաձայն բժիշկը մինչև վերջ պարտավոր է հիվանդի կայնքի համար պայքարել:Դա մեր չգրված կամ գրված օրենք է, որ մինչև վերջ պետք է պայքարել: Հույս չունի միայն դիակը: Ձեզ հավաստիացնում եմ, որ նրա հայրը մահացած չէ,ր երբ նրան բերեցին հիվանդանոց: Այսինքն 0 տոկոս չէր վիճակը: Շտապօգնության բժիշկը այդ հայտարարությունը կատարել է, որովհետև նա Աշտարակից պետք է բերեր հիվանդին Երևան նա ասել է, որ ծանր է վիճակը և վտանգը տեղափոխելու մեջ է եղել: Ընդ որում հիվանդի տերերը այնտեղ հենց իրենք են ստիպել, որ տեղափոխեն «Քանկոր» բժշկական կենտրոն:
«Այն պահից սկսած, երբ ընդունել ենք հիվանդին կարող եմ հստակ ասել, որ ոչ թե հիվանդին հույս չկար փրկելու, այլ մեծ շանսեր ուներ փրկվելու,- շարունակեց պատմել Խաչատրյանը:, — Բժշկական բոլոր հետազոտությունների առումով, որոնք ի ուրախություն մեզ պահպանվել են, որևէ հակացուցում որևէ հիմք, որ այդ հիվանդը անհույս է, չկա:
Այն, որ հիվանդը ծանր է եղել, դրա մասին խոսվել է նրա հարազատների հետ, ընդ որում Մանվել Քեշիշյանը այդ ամբողջ խոսակցությունների ընթացքում որևէ պահի ներկա չի եղել: Նա այնպես է ներկայացնում, որ մեզ ոչինչ չասվեց և այլն, իրեն չի ասվել, իսկ նրա եղբորը և եղբոր ընկերներին ամեն ինչ ասվել է:Այսօր բժշկագիտության բոլոր ուղեցույցներով կան բուժական միջոցառումների շարաններ, որոնք հիվանդի ապրելու շանսերը բարցրացնում են: Այն վիճակում որով հիվանդը գտնվել է մեր կլինիկայում ծանր վիճակ է, որը կարող էր մահացությամբ ավարտվել և այդ «կարող է մահացությամբ ավարտվել» ը շատ ռեալ էր և բժիշկը միշտ պետք է որոնի միջոցներ, որպեսզի այդ հավանականությունը քչացնի»:
Ձեզ մեղադրում են, որ իմանալով թե անձը մահամերձ է, դուք երեք ստենդ եք տեղադրել, ըստ էության, հսկայական գումարի վնաս պատճառելով հարազատներին այն դեպքում, երբ հիվանդը մահացել է: Նշված ստենդները փաստորեն մեկանգամյա օգտագործման համար է: Իսկ փոխհատուցում նախատեսվո՞ւմ է այդ դեպքում. հարցին սրտաբանն ասաց. «Այսօր բժշկագիտության մեջ սրտաբանության մեջ աշխարհում գոյություն ունի հավաստի, ապացուցված ուղեցույցեր որոնք նշում են, որ նման իրավիճակում նման գործողությունների իրականացումը բերում է հիվանդի ապրելու աստիճանի շանսի բարձրացմանը: Ես չեմ ասում կյանքի փրկության, հարյուր տոկոսով կյանք տալու մասին:Այն մեթոդը, որը մենք օգտագործում են այդ իրավիճակներում կոչվում է ստենտավորում:Դրանք պրոտեզներ են որոնք դրվում են սրտի վատ աշխատող կամ փակված անոթների մեջ, որպեսզի արյան շրջանառությունը վերականգնվի և հիվանդի վիճակը ստաբիլիզացվի:
Ընդ որում, այս դեպքում խոսվել է ստենդների տեսակների մասին, բացատրվել է, թե որ ստենտը ինչ վիճակագրական արդյունքներ ունի, ինչ առավելություններ ու ինչ թերություններ ունի, նրանք ժամանակ են խնդրել մտածելու և համաձայնել են. ընդ որում նրանք ընտրել են աշխարհում ամենաթանկ ստենդները`իմանալով գները: Հիմա էլ ասում են, թե մենք չենք զգուշացրել, որ ստենտի տեղադրումից հետո հիվանը կարող է մահանալ: Սակայն նրանք ստորագրել են մի թղթի տակ որտեղ շատ հստակ գրված է, որ վիրահատության ժամանակ բժիշկները պետք է անեն ամեն ինչ հիվանդի կյանքը փրկելու համար, սակայն հիվանդի մոտ կարող է տարբեր բարդություններ առաջանալ` ընդուպ մինչև մահ:
Հետո վիրահատությունը իրականացվել է իդեալական, հիվանդը մի անգամից շոկային վիճակից դուրս է եկել, իսկ չարաբաստիկ պայմանագիրը նրանք ստորագրել են վիրահատությունից 24 ժամ հետո, այսինքն այն հայտարարությունները, որ մենք աֆեկտի տակ էինք ինչ էլ ասես կստորագրեինք ,այդպիսի բան չկա, նրանք ստորագրել են պայմանագիրը հաջորդ օրը, երբ որ կերակրել են իրենց հորը»:
Շահեն Խաչատրյանի հեղինակությունն է դրված խաղաքարտին: Ինչ որ բան պատրաստվում է անել հարցին բժիշկը չհամաձայնվեց.
«Այստեղ իմ հեղինակության խնդիրը չի, որովհետև իմ հեղինակությունը 35 տարի <շլիֆովկա> արած հեղինակություն է , 35 տարի կյանքեր եմ փրկել, իսկ դրանք տասնյակ հազարավոր են. դա այնքան հզոր պատ է, որ քանդել հնարավոր չէ: Այսօր հազարավոր հիվանդներ իմ օգնությն կարիքն ունեն, ոմանց մոտ գործողություններ են կատարվել, ոմանց մոտ պետք է կատարեմ, հասկանում եք հիվանդ մարդը հիվանդ հոգեբանություն ունի դուք պատկերացրեք թե ինչ ալիք է անցել ու այն վստահությունը, որ նրանք ունեն տվյալ հիվանդանոցի բժշկի նկատմամբ որքան է խեղաթյուրվել: Ես ասեմ մի կարևոր բան, որ այն օրվանից ինչ աժիոտաժը եղել է իմ հիվանդների քանակը երեք անգամ ավելացել է, դա արդյոք պատասխանը չի այն հերյուրանքների որոնք հնչում են իմ հասցեին: Նույն Մանվել Քեշիշյանի եղբայրը վիրահատությունից հետո ինձ շնորհակալություն է հայտնում լավ աշխատանք կատարելու համար:
Ես պարտադիր դատի եմ տալու: Պարտադիր ձևով դա իմ անձին չի վերաբերում: Ցավն այն է, որ դա ամբողջ Հայաստանի բժշկության վրա է ազդում: Սա մեծ հարված է բժիշկներին և հետո նաև հիվանդներին այսօր իմ հիվանդանոցում 19 հազար 750 հիվանդ կա հերթագրված, որոնք գտնվում են այս հիվանդանոցի հսկողության տակ: Դուք հասկանո՞ւմ եք ինչ մասսայի է նա կպել: Հասարակությունը պետք է ամեն ինչ հասկանա:
Ես դատարանով պահանջելու եմ եթեր նույն եթերաչափով , որպեսզի ես իմ դիրքորոշումը հայտնեմ»:
Այսօր հանրապետության բոլոր բժիշկները բորբոքված են, այսօր նրանցից շատերը պատրաստ են գործադուլ կատարել , պատրաստ են հեռուստատեսություններով ելույթ ունենալ, բայց ոչ մի հեռուստատեսություն նրանց չի ընդունի, որովհետև մյուս կողմը լրագրող է,իսկ լրագրողների մեջ կոլեգիալություն կա:
Իսկ բողոքի հիմքում ես միայն փիառ եմ տեսնում:
Պայմանագրի մեջ նշված չի մահվան դեպքում գումարը հետ վերադարձնել : Դեպքից հետո ինձ է զանգում մի հարգարժան մարդ և տեղեկացնում նրանց ընտանեկան վիճակի մասին, որ մայր չունեն հայրը մահացավ, այդ գումարը վճարել են պարտքերի ձևով, եթե հնարավոր է տղաներին մի բանով օգնենք: Նույն օրը նոր միայն ես Մանվել եմ տեսնում: Նա գալիս է եղբոր հետ ասում, որ գումարը պետք է հետ վերադարձնենք, ես բացատրում եմ, որ ծախսեր են արվել: Ես ասում եմ, որ կհաշվարկենք հիվանդանոցի ծախսերը հետո մի բան էլ ավել մենք կվերադարձնենք: Գալիս են երկու օր անց 750 հազարից մենք հասցրել ենք մեկ միլիոնի, բայց քանի որ նրանք գումարը առձեռն ինձ չեն տվել վճարումը կատարել են հաշվապահությունում, ես որպես հիվանդանոցի ղեկավար, ոչ որպես բժիշկ իրավունք չունեմ հիվանդանոցի դրամարկղից չհիմնավորված գումար հանել. պետք է հիմք ունենամ, որ հանեմ: Ես նրանց խնդրել եմ, ասել տղերք ջան գրեք, որ հայրս ծանր վիճակում տեղափոխվել է, կատարվել է բոլոր հնարավոր քայլերը, սակայն ամեն ինչ անելուց հետո հայրս մահացել է, խնդրում եմ հետ վերադարձրեք գումարի մի մասը մեր հետագա ծախսերը հոգալու համար:
Սա մի թուղթ է ոչ թե պրեսսայի համար, այլ թուղթ է հարկայինի համար: Այդ թուղթը չգիտեմ առիթ էր ինչ էր նրանք գոռգոռացին, թե դուք մեզ նվաստացնում եք, պետք է ամբողջ գումարը հետ վերադարձնեք:
Իսկ Մանվելն ասում է ես թքած ունեմ այդ փողերի վրա, ես գիտեմ, որ դատական ատյաններում էլ հնարավորություն չունեմ շահելու, բայց ես իմ ամբողջ լրագրողական դաշտը լարելու եմ ձեր դեմ:
Դրանից հետո ես զանգում եմ Եզեկյանին, ասում եմ տղան աֆեկտի տակ է, նրան ասեք, որ դատարան տա, դատարանի որոշումից հետո ինչ ուզում եք գրեք: Եզեկյանը ինձ խոստանում է, որ դեպքը մանրամասն կքննարկեն, նոր եթեր կտան ու եթեր գնաց միակողմանի լրատվություն, մեր բոլոր փորձերը որպեսզի երկրորդ կողմը հանդես գար թույլ չտվեցին:Ու դա լրատվության ցենզուրայի կոպիտ ոտնահարում է: Ես չգիտեմ, թե <Շանթը> ինչի այդ քայլին գնաց: Հիշո՞ւմ եք նախագահի վերջին հանձնարարականը, որ առողջապահության ոլորտում կոռուպցիոն ռիսկերը նվազեցվի, այդ պղտոր ջուրը օգտագործվեց:
Իսկ լրագրող Մանվելը ցույց է տալիս, որ իբր փողի համար չի պայքարում, այնինչ նա երեք անգամ իմ կաբինետում փողի բազառ է արել: Բազառը իրա ասելով չի հասել իր նպակակակետին դրա համար ինձ պատժում է»,- եզրափակեց սրտաբանը:
Ցանկացած նոր ղեկավարի մուտք համակարգ հիշեցնում է փոթորիկ մի բաժակ ջրում, թվում է թե հիմա հիմա ինչ -որ բան փոխվելու է, դրական տեղաշարժ է լինելու, ու մարդկանց մոտ հույսեր են արթնանում: Անցնում է աքլորանալու ժամանակը և լինում է՝ ինչպես միշտ:
Լրագրողների հետ հանդիպմանը Առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանը, անդրադառնալով իր նախորդի՝ ԲՀԿ անդամ Հարություն Քուշկյանի օրոք կատարված աշխատանքներին, ասաց, որ որևէ քաղաքական ենթատեքստ չի տեսնում այսօր նրան սևացնելու հարցում:
Նախագահ Սարգսյանի սուր քննադատությունն էլ առողջապահության ոլորտի մասին տեղին համարեց. «Հայաստանի նախագահը շատ ճիշտ դիտողություններ արեց, և, իսկապես, համակարգում, ոլորտում բեկում մտցնելու ժամանակն է: Այդ խնդիրը պետք է լուծենք բոլորով միասին: Երբ որևէ ոլորտում նոր ղեկավար է նշանակվում, առաջին հերթին ժողովրդի մոտ է արթանանում այն հույսը, որ պետք է շատ արագ բոլոր խնդիրները լուծվեն և’ բնակիչները, և’ համակարգը ինձնից սպասելիքներ ունեն, ևս պետք է աշխատեմ այդ սպասելիքները իրականացնեմ: Ուժերիս ներածին չափ կաշխատեմ»:
Առողջապահության ոլորտում բարեփոխումների հետ կապված լուրջ աշխատանքներ տարվել են: Նախարարը նշեց, որ չի հրաժարվում այն ամենից ինչ հասցրել է կատարել իր նախորդը. մինչ իր պաշտոնավարումը ծննդօգնության, մանկաբարձության, արդիականացման, օպտիմիզացիայի ոլորտում բազմաթիվ աշխատանքներ են տարվել: «Որևէ խնդիր չեմ տեսնում, որ ասենք տվյալ ժամանակահատվածի համար տրված է եղել և չի կատարվել, այս խնդիրները, որ բարձրաձայնեցի, մի օրվա խնդիրներ չեն: Սրանք աշխատանքներ են, որոնք պետք է ժամանակի ընթացքում կատարվեն»:
Նախարարը, իհարկե, այս ամենը չկապեց նախընտրական իրավիճակի, ԲՀԿ-ի հետ և չգտավ պատասխանը, թե ինչու հենց հիմա են «պայթում բոլոր փուչիկները»:
Դումանյանը ժխտեց մի քանի օր առաջ իր իսկ խոսքերը՝ թե բժիշկներին մի վստահեք, նշելով, որ լավ ժառանգություն ենք ստացել, որովհետև փայլուն, տաղանդավոր բժիշկներ ունենք:
Սակայն իրենք գիտեն, որ ազգաբնակչությունը դժգոհ է առողջապահական ծառայությունների քանակից, որակից, որ դեղերը թանկ են, պետպատվերը չի հասնում հասցեատիրոջը և այլն:
Հարցին, թե նախագահի հրավիրած խորհրդակցութունից հետո հնարավոր է պաշտոնանկություններ, ձերբակալություններ, նախարարը նշեց, որ այդպիսի տպավորություն չի ստացել, և «խորհրդակցությունները նրա համար չեն, որ հրաժարականներ, ձերբակալություններ լինեն». «Ով իր տեղում չէ, և ով խախտում է թույլ տվել, նա պետք է պատասխան տա թե խորհրդակցությունից առաջ, թե խորհրդակցությունից հետո»,- նշեց Դումանյանը՝ ասելով, որ, դեռևս նման դեպքեր չեն եղել:
Բուժհաստատությունները պետգնումների շրջանակում պետությանը 1.5 մլրդ դրամի վնաս են հասցրել, այս մասին հայտարարել է ՀՀ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը, որի ուսումնասիրությունների արդյունքները հրապարակվել են այսօր՝ հոկտեմբերի 5-ին ՏՄՄՊՀ նիստում:
Հրապարակվածը դեղորայքի գծով պետգնումների երկրորդ և վերջնական փուլի արդյունքներն են:
Դեռևս առաջին փուլում բուժհիմնակներում բացահայտվեցին հակամրցակցային համաձայնությունների դեպքեր, տուգանվեցին մի շարք ընկերություններ, այդ թվում՝ դեղերի ներկրմամբ զբաղվող խոշորագույն «Նատալի ֆարմ» ընկերությունը տուգանվեց 50 միլիոն դրամի չափով:
Երկրորդ փուլում՝ հանձնաժողովն ուսումնասիրել է 134 հիվանդանոցներ և դեղերի ներկրմամբ, արտադրությամբ ու վաճառքով զբաղվող մոտ 300 ընկերություններ:
Պարզվել է, որ վերոնշյալ 134 բուժհաստատություններից մոտ 100-ը անհրաժեշտ դեղորայքը ձեռք են բերել առանց մրցույթների անցկացման: Մրցույթներ չհայտարարելու հետևանքով հիվանդանոցները դեղերը ձեռք են բերել շուկայականից մինչև անգամ եռակի թանկ գնով: Օրինակ, հակաբորբոքային «ցեֆտրիաքսոն» դեղամիջոցը որոշ հիվանդանոցներ գնել են 850 դրամով, այն դեպքում, երբ իրական արժեքը 190 դրամ է, պետությունը անհամեմատ թանկ է վճարել նաև «նատրիումի քլորիդի» համար՝ 150-ի փոխարեն 350 դրամ:
Ընդհանուր առմամբ՝ պետբյուջեին հասցված վնասը կազմում է 1,5 մլրդ դրամ:
Հայտնաբերվել են նաև այլ խախտումներ: ՏՄՊՊՀ ուսումնասիրությունները փաստում են, որ հիվանդանոցների տնօրենները հիվանդներին մշտապես ուղղորդել են միևնույն դեղատունը, որտեղից վերջինները ստացել են անվճար դեղորայքը, իսկ դրա համար իրական արժեքից մի քանի անգամ ավելի թանկ վճարել է պետությունը: Օրինակ, սրտանոթային հիվանդությունների բուժման համար նախատեսված և սոցիալական կարևոր նշանակության «ամլոդիպին» դեղամիջոցի գինը 850 դրամ է, մինչդեռ հիվանդանոցն այն ձեռք է բերել 6 անգամ թանկ՝ 4800 դրամով, նույն կերպ էլ ուռճացված արժեքով են գնվել նաև մեծ պահանջարկ ունեցող այնպիսի դեղամիջոցներ, ինչպիսիք են՝ «պրեդուկտալը», «տաուֆոնը», «դիլատրենտը», «վերոշպիրոնը» և այլն:
ՏՄՊՊՀ ուսումնասիրությունները փաստում են, որ խախտումներն առավելապես գերակշռում են մարզերում, առավել վատթար վիճակ է Շիրակի մարզում, որտեղ մրցույթներ ընդհանրապես չեն իրականացվել: Լոռու մարզում, չի անցկացվել նախատեսված մրցույթների ավելի քան 50%-ը:
Հանձնաժողովի որոշմամբ, պետական միջոցների յուրացման և չարաշահման վերաբերյալ փաստերը անմիջապես կուղարկվեն ՀՀ Գլխավոր դատախազություն:
ՀՀ առողջապահության նախկին նախարար, ԲՀԿ անդամ Հարություն Քուշկյանը նախընտրում է որևէ կերպ չմեկնաբանել Սերժ Սարգսյանի հնչեցրած վերջին գնահատականները, որոնք վերաբերում էին նրա ղեկավարած ոլորտին: Քուշկյանն այդ առնչությամբ ոչ համաձայնություն, ոչ էլ անհամաձայնություն է հայտնում: «ՀԺ»-ն նշում է, որ շաբաթ օրը հրավիրած խորհրդակցության ընթացքում Սերժ Սարգսյանը խոսել էր առողջապահության ոլորտում արմատացած խնդիրների մասին և տիրող իրավիճակը որակել բացարձակ խայտառակություն: Երեկ, երբ թերթի թղթակիցը փորձել է այս ամենի առնչությամբ ստանալ առողջապահության նախկին նախարար Հարություն Քուշկյանի մեկնաբանությունը, նա հայտարարել է, որ ոչինչ չի ուզում մեկնաբանել: Նախկին նախարարն, ի դեպ, դասական ու խիստ ոճի կոստյումն արդեն փոխարինել է բժշկի արտահագուստով, ինչով էլ երեկ` «Էրեբունի» բժշկական կենտրոնում հանդիպել է թերթի թղթակցի հետ:
Հայկական ժամանակ
Դժվար է այսօր պատկերացնել, որ եղել են ժամանակներ, երբ անտիբիոտիկներ ու անտիսեպտիկներ չեն եղել: Նրանց է պարտական մարդկությունը բազմաթիվ հիվանդությունների հաղթահարման համար, նրանց շնորհիվ է, որ շատ պատերազմի վիրավորներ կենդանի են մնացել նաև:
Բայց անտիբիոտիկներին են մեղադրում իմունային համակարգի ու օրգանիզմի դիմադրողականության ընդհանուր անկման մեջ, նույնիսկ լսել եմ, թե խոզի, թռչնի եւ այլ գրիպերի պատճառ են համարում: Յուրաքանչյուրի գործն է` ընդունել անտիբիոտիկներ, թե ոչ: Իմ կարծիքով լինում են դեպքեր, երբ անտիբիոտիկների ընդունումը անհրաժեշտ է մարդու կյանքի փրկության համար:
Ու դրա համար ամենամեծ շնորհակալությունը պենիցիլինն է, և` նրա բացահայտման պատմությունը:
Պենիցիլինի հայտնագործությունը պատկանում է Ալեքսանդր Ֆլեմինգին: Նրան մահից հետո հողին են հանձնել Լոնդոնի Սուրբ Պողոսի տաճարում` ամենահարգարժան բրիտանացիների կողքին: Հունաստանում, որտեղ ապրում էր գիտնականը նրա մահվան օրը ազգային սուգ են հայտարարել են: Իսպանական Բարսելոնայում բոլոր ծաղկավաճառ կանայք իրենց զամբյուղներից հազարավոր ծաղկի թերթիկներ են թափել նրա անվամբ հուշաքարի առջև:
Շոտլանդացի բակտերոլոգ Անեքսանդր Ֆելմինգը(1881—1955) ծնվել է Էյրշիր կոմսությունում ֆերմեր Հյու Ֆլեմինգի ու նրա երկրորդ կնոջ` Գրեյս Ֆլեմինգի ընտանիքում:
Նա հաճախում էր գյուղի փոքրիկ դպրոցը, հետո` սկսեց հաճախել Կիլմարնոկյան ակադեմիան, վաղ սովորեց ուշադիր հետևել բնությանը: 13 տարեկանում նա իր ավագ եղբայրների հետևից գնաց Լոնդոն, որտեղ գործակատար էր աշխատում ու սովորում Պոլիտեխնիկական ինստիտուտում, իսկ 1900թ. անդամագրվեց Լոնդոնի շոտլանդական գնդին:
Ավագ եղբոր խորհրդով նա ներկայացրեց փաստաթղթերը ազգային մրցույթի` բժշկական դպրոց ընդունվելու համար: Քննություններին Ֆլեմինգը ստացավ ամենաբարձր բալերն ու դարձավ Սբ. Մարիամի հիվանդանոցին կից բժշկական դպրոցի կրթաթոշակակիր: Ալեքսանդրն ուսումնասիրում էր վիրաբուժություն, հանձնելով քննությունները 1906թ. նա դարձավ Թաքավորական քոլեջի անդամ: Մնալով աշխատելու սբ. Մարիամ հիվանդանոցի պրոֆեսոր Ալմրոթ Ռայթի լաբորատորիայում, 1908թ. Լոնդոնի համալասարանում նա ստացավ գիտությունների բակալավրի ու մագիստրոսի կոչում:
Այդ ժամանակներում բժիշկներն ու մանրեաբանները համարում էին, որ հետագա առաջընթացը կապված է լինելու իմունային համակարգի հատկությունների փոփոխման, համալրման կամ ուժեղացման փորձերի հետ: 1910թ. Սալվարսան` Պաուլ Էրլիխի հայտնագործությունը միայն ամրապնդեց այդ ենթադրությունները: Էրլիխը զբաղված էր, ինչպես ինքն էր անվանում`«մոգական գնդակի» փնտրտուքներով, նկատի ունենալով այնպիսի միջոց, որը կոչնչացներ օրգանիզմ ներխուժած բակտերիաները` չվնասելով հիվանդի օրգանիզմի հյուսվածքներն ու նույնիսկ փոխազդելով նրանց հետ:
Ռայթի լաբորատորիան առաջիններից էր, որ ստուգման համար ստացավ սալվարսանի նմուշներ: 1908թ. Ֆլեմինգը սկսեց փորձերը դեղամիջոցի հետ, օգտագործելով այն մասնավորեպաես սիֆիլիսի բուժման պրակտիկայում: Հոյակապ գիտակցելով սալվարսանի հետ կապված բոլոր պրոբլեմները, այնումենայնիվ, նա հավատում էր քիմիոթերապիայի հնարավորություններին: Սակայն մի քանի տարվա ընթացքում հետազոտությունների արդոյւքներն այնպիսինն էին, որ հազիվ թե կարողանային հաստատել նրա ենթադրությունները:
Առաջին համաշխարհային պատերազմի մեջ Բրիտանիայի մտնելուց հետո Ֆլեմինգը ծառայում էր Թագավորական բանակի բժշկական կորպուսում, մասնակցում էր Ֆրանսիայում ընթացող ռազմական գործողություններին: Աշխատելով վերքերի հետազոտման լաբորատորիայում, Ռայթն ու Ֆլեմինգը փորձում էին որոշել, բերո՞ւմ են անտիսեպտիկները որևէ օգուտ վարակված վնասվածքների բուժման ժամանակ: Ֆլեմինգն ապացուցեց, որ այնպիսի անտիսեպտիկներ, ինչպես օրինակ` կարբոլաթթուն, որն այն ժամանակ լայնորեն կիրառվում էր բաց վերքերի մշակման համար, սպանում է լեյկոցիտներին, որոնք օրգանիզմի համար պաշտպանական պատնեշ են ստեղծում, որը նպաստում է հյուսվածքների մեջ մանրէների գոյատևմանը:
1922թ. սովորական մրսածության հիվանդությունների հարուցիչին տարբերելու ու առանձնացնելու ապարդյուն փորձերից հետո Ֆլեմնգը բոլորովին պատահական հայտնաբերեց լիզոցիմը` որոշ բակտերիաներ սպանող ու հյուսվածքներին չվնասող ֆերմենտը: Ցավոք, լիզոցիմի բժշկական օգտագործման հեռանկարները դուրս եկան բավականին սահմանափակ, որովհետև նա բավականին արդյունավետ էր հիվանդությունների հարուցիչ չհանդիսացող բակտերիաների համար, և բացարձակ անարդյունավետ հիվանդածին օրգանիզմների համար: Բայց այս հայտնագործությունը դրդեց Ֆլեմինգին զբաղվել այլ անտիբակտերիալ դեղամիջոցների փնտրտուքով, որոնք անվտանգ կլինեին մարդու օրգանիզմի համար:
Հաջորդ պատահականությունը` պենիցիլինի բացահայտումն է Ֆլեմինգի կողմից 1928թ., որն արդյունք էր հանգամանքների հորդության` գրեթե անհավանական, անհավատալի:
Ի տարբերություն իր կոկիկ գործընկերների, որոնք օգտագործված թասերը մաքրում-լվանում էին աշխատելուց հետո, Ֆլեմինգը չէր լվանում բակտերիալ կուլտուրաներով թասերը 2-3 շաբաթ շարունակ, մինչև նրա լաբորատոր սեղանը չէր հայտնվում 40 կամ 50 թասերով կիտված: Այդ ժամանակ նա սկսում էր մաքրություն անել` նայելով կուլտուրաները իրար ետևից, որպեսզի ոչ մի հետաքրքիր բան բաց չթողնի: Թասերից մեկում նա հայտնաբերեց բորբոս, որը ի զարմանքս նրա ճնշում էր ցանված բակտերիայի կուլտուրան: Առանձնացնելով բորբոսը, նա սահմանեց, որ. «բուլյոնը, որի վրա բազմացել է բորբոսը ձեռք է բերել միկրոօրգանիզմների աճը ճնշելու վառ արտահայտված ունակություն, ինչպես նաև` բակտերոցիդ ու բակտերոլոգիական հատկություններ»:
Ֆլեմինգի անփությությունն ու նրա կողմից արված դիտարկումները միայն երկու գործոնն էին մի շարք պատահարների, որոնք նպաստեցին հայտնագործությանը: Բորբոսը, որով վարակվել էր կուլտուրան, շատ հազվագյուտ տեսակի էր: Հավանաբար ուրիշ լաբորատորիայից էր ներմուծվել, որտեղ աճեցնում էին բրոնխիալ ասթմայով հիվանդ մարդկանց տներից վերցրված բորբոսի նմուշներ, դեսենսիբիլզացնող էքստրակտներ պատրաստելու համար: Ֆլեմինգը լաբորատոր սեղանին թողեց հետագայում հայտնի դարձած թասը ու մեկնեց հանգստանալու…
Լոնդոնում վրա հասած ցրտերը բարենպաստ պայամաններ ստեղծեցին բորբոսի աճի համար, իսկ հետագայի եղանակի տաքացումները` բակտերիաների: Ինչպես հետագայում պարզվեց, հանգամանքների այս ընթացքին է պարտական հանրահայտ հայտնագործությունը:
Ֆլեմինգի սկզբնական հետազոտությունները մի շարք կարևոր տեղեկություններ տվեցին պենիցիլինի մասին: Նա գրում էր, որ դա` «պիոգեն կոկերի ու դիֆտերիալ խմբի բացիլների վրա ցայտուն կերպով ազդող էֆեկտիվ անտիբակտերիալ սուբստանցիա է: Նույնիսկ մեծ դոզաներով պենիցիլինն անվնաս է կենդանիների համար: Կարելի է ենթադրել, որ այն էֆեկտիվ անտիսեպտիկ կլինի պենիցիլինի նկատմամբ զգայուն միկրոբներով ախտահարված հատվածների արտաքին մշակման կամ ներս ընդունելու համար»: Իմանալով դա, Ֆլեմինգը, որքան էլ տարօրինակ լինի, չարեց այդքան ակնհայտ հաջորդ քայլը, որը տասներկու տարի անց արեց Հովարդ Ու. Ֆլորին, և որն էր` կփրկվե՞ն արդյոք մկները մահացու ինֆեկցիայից, եթե նրանց բուժել պենիցիլինի սրսկումներով: Ֆլեմինգը պենիցիլին նշանակել էր միայն մի քանի հիվանդի` արտաքին օգտագործման համար: Բայց Ֆլորիի փորձերի արդյուքները հակասական ու հուսահատեցնող էին: Լուծույթը ոչ միայն դժվար էր մաքրվում, եթե շատ էր լինում, այլ նաև անկայուն էր:
Սբ. Մարիամի հիվանդանոցի պատվաստման բաժանմունքը, որտեղ աշխատում էր Ֆլեմինգը գոյատևում էր պատվաստանյութերի` վակցինաների վաճառքի շնորհիվ: Ֆլեմինգը հայտաբերեց, որ պատվաստանյութի պատրաստման ընթացքում պենիցիլինն օգնում է պաշտպանել կուլտուրան ստաֆիլոկոկից: Դա ընդամենը մի փոքրիկ տեխնիկական նվաճում էր, և Ֆլեմինգը լավ օգտվում էր դրանից, ամեն օր հանձնարարելով պատրաստել բուլյոնի մեծ քանակություն: Նա պենիցիլինի կուլտուրայի նմուշներով կիսվում էր այլ լաբորատորիանում իր որոշ կոլեգաների հետ, բայց 1930—1940թթ. հրապարակված 27 հոդվածներից ու դասախոսություններից և ոչ մեկում ոչ մի անգամ չի հիշատակել պենիցիլինի մասին, նույնիսկ եթե խոսքը գնում էր բակտերիաներին սպանող նյութերի մասին:
Պենիցիլինն ընդմիշտ մոռացված կլիներ, եթե չլիներ Ֆլեմինգի լիզոցինի ավելի վաղ հայտնագործումը: Հենց այս հայտնագործությունը ստիպեց Ֆլորիին ու Էռնստ Բ. Չեյնին զբաղվել պենիցիլինի թերապեվտիկ հատկություններով, որի արդյունքում էլ դեղամիջոցը վերջնականապես դուրս բերվեց ու ենթարկվեց կլինիկական փորձությունների: Փառքն ու պատիվը սակայն, բաժին հասան Ֆլեմինգին: Բակտերիալ կուլտուրայով անլվա թասի մեջ հայտնաբերված պենիցիլինը մամուլին սենսացիոն պատմություն տվեց, որը տպավորիչ էր ու ազդեցիկ յուրաքանչյուրի համար:
1945թ. Նոբելյան մրցանակը ֆիզոլոգիայի ու բժշկության ոլորտում հանձնվել է համատեղ` Ֆլեմինգին, Չեյնին ու Ֆլորիին «Պենիցիլինի և զանազան ինֆեկցիոն հիվանդությունների դեպքում նրա բուժիչ ազդեցության բացահայտման համար»:
Թագավորական ինստիտուտից Գորան Լիլիեսթրանդն իր ողջույնի խոսքում ասել է. «Պենիցիլինի պատմությունը լավ հայտնի է ամբողջ աշխարհում: Այն հանուն մեծ ընդհանուր նպատակի զանազան գիտական մեթոդների համատեղ կիրառման լավ օրինակ է, և մեկ անգամ ևս ցույց է տալիս մեզ ֆունդամենտալ հետազոտությունների կայուն արժեքը»: Ֆլեմինգն այդ օրը նշեց, որ «պենիցիլինի ֆենոմենալ հաջողությունը բերեց բորբոսի և բուսական աշխարհի այլ ցածրագույն ներկայացուցիչների անտիբակտերիալ հատկությունների ինտենսիվ ուսումնասիրմանն ու հետազոտմանը: Նրանցից շատ քչերն են օժտված այդ հատկություններով, օգտվենք դրանից»:
Սա է պենիցիլինի պատմությունը:
Պենիցիլինի կարգի ուժեղ անտիբիոտիկները 60 տարի շարունակ վարակիչ հիվանդությունների դեմ «հզոր զենք են» եղել: Այսօր, սակայն, հակաբիոտիկների ոչ բավարար ուսումնասիրությունները խոսում են փոխարինող ավելի ուժեղ տարբերակների բացակայության մասին: Հետազոտողներն այսօր ահազանգում են անտիբիոտիկների դեմ վարակիչ հիվանդությունների աճող դեղակայունության մասին: Գիտնականները կոչ են անում աշխարհի կառավարություններին քայլեր ձեռնարկել նոր անտիբիոտիկներ ստեղծելու և առողջապահական ճգնաժամը հաղթահարելու համար:
ԱՀԿ ներկայացուցիչ Քեթլին Հոլոուեյը նշել է, որ հակաբիոտիկների դեմ դեղակայունությունը գլոբալ խնդիր է, հատկապես այնպիսի հիվանդությունների դեպքում, ինչպիսին են մանկական թոքաբորբը, դիզենտերիան և տուբերկուլոզը: Այս հիվանդություններն աշխարհի որոշ մասերում արդեն դեղակայուն են թիվ մեկ անտիբիոտիկների դեմ: Չշտապելու դեպքում մարդկությունը մենակ կմնա ծանր հիվանդությունների հետ առանց որևէ դեղամիջոցի:
LSE-ն խորհուրդ է տալիս Եվրախորհրդին և ԱՄՆ-ին խթանել անտիբիոտիկների ուսումնասիրության բնագավառում նոր ներդրումներ իրականացնելուն և նոր տարբերակներ ստեղծելուն:
Պատրաստեց` Լուսինե Վայաչյանը
-
-
23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումները». «Փաստ» -
23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը» -
23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան
-
- Տեսանյութ
- Օրվա միտք
- Խմբագրի վարկած
- Ֆոտո
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.