Ֆրանսիայի խորհրդարանի պատգամավոր, Ֆրանսիա-Արցախ բարեկամության շրջանակի փոխնախագահ Ֆրանսուա Պուպպոնին հեղինակավոր LeMonde պարբերականում անդրադարձել է Եվրոպայի լիգայի եզրափակչին «Արսենալի» հայ ֆուտբոլիստ Հենրիխ Մխիթարյանի խաղը Ադրբեջանի կողմից խոչընդոտելու դեպքին: «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է հոդվածն ամբողջությամբ.

«Հայազգի միջազգային ֆուտբոլիստ Հենրիկ Մխիթարյանն չի կարողանա մեկնել Ադրբեջան՝ մասնակցելու Եվրոպայի Լիգայի եզրափակիչ խաղին: Նրա, ինչպես նաեւ ծագումով հայ անգլիացի երկրպագուների անվտանգության պայմանները չեն երաշխավորվում Բաքվի կողմից – բացատրում է պատգամավոր Ֆրանսուա Պուպպոնին:

Ինչպես զանգվածային բոլոր երեւյույթները, այնպես էլ ֆուտբոլը դուրս է գալիս այն աշխարհի սահմաններից, որին նա պատկանում է ի սկզբանե- սպորտը- եւ էական ազդակ դառնում ֆինանսական, առեւտրական, երբեմն էլ քաղաքական շահերի համար: Եւ Կովկասը, այս առումով, այն տարածքն է դարձել այս օրերին, ուր ժամանակացույցի զարմանալի զուգադիպություններ են տեղի ունենում:

Ոմանք, հավանաբար, հիշում են հայտնի «ֆուտբոլային դիվանագիտությունը», որն ինչ որ պահի Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ մերձեցման որոշակի հույսեր էր արթնացրել: 2008 թվականի սեպտեմբերին Թուրքիայի նախագահ Աբդուլա Գյուլը այցելել էր Երևան՝ հայաստանյան իշխանությունների նախաձեռնությամբ՝ ներկա գտնվելու համար Հայաստան-Թուրքիա խաղին, որում հաղթողը որակավորվելու էր Հարավային Աֆրիկայում 2010 թվականին կայանալիք Աշխարհի առաջնությանը մասնակցելու համար: Իրադարձությունն անապագա հույս էր իրականում, քանի որ հարաբերությունների նորմալացման չհաջողված այդ փորձից 10 տարի անց Անկարան Հայաստանի հետ իր սահմանը փակ է պահում եւ առ այսօր չի ճանաչել Հայոց արդեն հարյուրամյա ցեղասպանությունը:

Ինչպե՞ս չնկատել հակասությունը խտրականության այս ֆուտբոլի եւ միավորող այն ֆուտբոլի միջեւ, որն ընթանալու է հարեւան Արցախի հանրապետությունում :

Այսօր, սակայն, բոլոր հայացքները թեքվում են դեպի Ադրբեջան, որի հասցեին բազմաթիվ քննադատություններ են հնչում : Բաքուն հյուրընկալելու է Եվրոպայի Լիգայի եզրափակիչ փուլը, որում մրցակցելու են երկու անգլիական ակումբներ՝ Չելսին եւ Արսենալը: Այս քննադատություններից որոշները, մասնավորապես ադրբեջանական մայրաքաղաքի հեռավորության վերաբերյալ, բավականաչափ հիմնավորված չեն: Իհարկե, Ադրբեջանն ավելի շուտ Կենտրոնական Ասիայում է, քան Եվրոպայում : Սակայն ինչպե՞ս չընդգրկել այս երկիրը ՈւԵՖԱ-ում, այն դեպքում, երբ դրա մաս են կազմում մինչեւ Վլադիվոստոկ հասնող Ռուսաստանը եւ Միջին Արեւելքում գտնվող Իսրայելը:

Սակայն, շատ ավելի լեգիտիմ կլիներ քննադատել այս ընտրությունը ոչ թե մեզ՝ արտոնյալ Եվրոպացիներիս համար փոխադրման բարդությունների եսասեր պատճառաբանությամբ, այլ դաժան այն բռնապետության, որ այս երկիրը ներկայացնում է իր իսկ քաղաքացիների համար: Հիրավի՝ Ադրբեջանը խախտում է Մարդու իրավունքների բնագավառում իր գրեթե բոլոր միջազգային հանձնառությունները, ինչը, կարծեք, խնդիր չի առաջացնում ՈւԵՖԱ-ի համար, որն ավելի մտահոգ է թվում ՍՈԿԱՐ-ին՝ ադրբեջանական նավթագազային ազգային ընկերությանը, իր հիմնական հովանավորների ցանկում պահելով, քան այս նկատառումով:

Երբ ինքը՝ Եվրոպայի Խորհուրդը…

Մինչդեռ, անարդարացի կլիներ քարկոծել ՈւԵՖԱ-ին միայն, այն դեպքում, երբ ինքը՝ Եվրոպայի խորհուրդը, կազմակերպություն, որը հավակնում է երաշխավորել Մարդու իրավունքների հարգումը Եվրոպայում, շարունակում է Կասպից ավազանի այս բռնակալ պետությանը իր կազմում պահել: Քանի որ ոչ հիմնարար ազատությունների հանդեպ զանգվածային ոտնձգությունները, ոչ էլ նույնիսկ ադրբեջանական իշխանությունների կողմից պետական մակարդակով կիրառվող ռասիզմը բավականաչափ չեն անհանգստացնում ստրասբուրգյան մեծարելի այս հիմնարկության խղճի անդորրը: Եւ այս առումով Մխիթարյանի դեպքն ավելի քան ուսանելի է:

Հենրիկ Մխիթարյանին՝ Արսենալի առաջատար ֆուտբոլիստներից մեկին, Բաքվում կայանալիք եզրափակիչին մասնակցելու հնարավորություն չի տրվում միակ այն պատճառով, որ նա Հայաստանի քաղաքացի է, ճիշտ այնպես, ինչպես նրան արդեն արգելվել է Ադրբեջան մուտք գործել 2016 թվականի Եվրոպայի Լիգայի միջանկյալ խմբակային խաղերին մասնակցելու համար, երբ նա Բորուսիա Դորտմունդի առաջատարն էր: Ի դեպ, Մխիթարյանի դեպքն իր հետևում թաքցնում է շատ ավելի մեծ մի խտրականություն, քանի որ բազմաթիվ ֆուտբոլասերներ չեն կարող ներկա գտնվել եզրափակիչ այս խաղին՝ բացառապես իրենց հայկական ծագման պատճառով:

Թե՛ Մխիթարյանին, թե՛ իր արվեստի սիրահարներին ի ուշադրություն այդ երկրի իշխանությունները պնդում են, թե իբրեւ չեն կարող երաշխավորել նրանց անվտանգությունը՝ Ադրբեջանի եւ իր հարեւան Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության միջեւ եղած հակամարտության պատճառով: Ինչն, ի դեպ, այնքան էլ հակաճշմարտություն չէ, որը սակայն Ալիեւի կլանին ամենևին էլ չի ազատում պատասխանատվությունից, քանի որ այն կրակամոլ հրշեջի նման տասնյակ տարիներ շարունակ բորբոքում է իրական կամ թվացյալ հայկականության հանդեպ ռասայական ատելության մոլեռանդ քաղաքականություն:

Ինչպե՞ս զարմանալ Ադրբեջանում հայատյացության նման աստիճանով, երբ ադրբեջանցի սպան իր քնած հայ գործընկերոջը կացնով գլխատելու համար պարգեւատրվել է եւ ֆինանսապես հովանավորվել իր իսկ՝ Ալիեւի կողմից՝ նման «քաջագործության» համար:

Ռասիստ եւ ազատասպան

Հիշեցնենք, որ պարտադիր չէ լինել միայն Հայաստանի քաղաքացի նման խտրականության զոհ դառնալու համար, այլ պատկանել հայկական «ռասայի», որը հեշտ ճանաչելի է իր ազգանվան «յան» վերջավորությամբ, ինչպես պարզ դարձավ վերջերս տեղի ունեցած միջադեպից թուրք մի լրագրողի հետ, եւ եթե այս ամենը խորապես տխուր չլիներ, ապա կարելի էր ի սրտե ծիծաղել նման զավեշտից: Կարճ ասած՝ հասկանալի չէ, թե ինչու Ադրբեջանին չի արգելվում մասնակցել ֆուտբոլի միջազգային մրցաշարերին, ճիշտ այնպես ինչպես դա արվեց Հարավ-Աֆրիկյան հանրապետության հետ Ապարտեիդի տարիներին:

Ինչպե՞ս զարմանալ Ադրբեջանում հայատյացության նման աստիճանով, երբ ադրբեջանցի սպան իր քնած հայ գործընկերոջը կացնով գլխատելու համար պարգեւատրվել է

Եւ ինչպե՞ս չնկատել հակասությունը խտրականության այս ֆուտբոլի եւ միավորող այն ֆուտբոլի միջեւ, որն ընթանալու է հարեւան Արցախի Հանրապետությունում: Հունիս 1-ից 9-ը ինքնորոշված փոքրիկ այս հանրապետությունը հյուրընկալելու է ԿՈՆԻՖԱ-ի 2019 թվականի Եվրոպայի առաջնությունը: Ուժեղ իր 53 անդամներով եւ 2019 թվականին հունվարին Բրիմայի Կարենսների նոր անդամակցությամբ՝ ԿՈՆԻՖԱ-ն կազմակերպում է Աշխարհի եւ Եվրոպայի առաջնություններ եւ նախատեսում է 2021 թվականից սկսած դրանք կազմակերպել նաեւ այլ աշխարհամասերում:

Գրեթե չճանաչված այս մրցաշարին մասնակցող ազգային հավաքականների բազմազանությունը ժպիտ է հարուցում. Սարդենիայից Աբխազիա, Պադանիայից Լապոնիա՝ անցնելով Շամերիայի անհավանական հանրապետությունով, որը գտնվում է Հունաստանի եւ Ալբանիայի միջեւ ընկած անհայտ մի կետում: Բայց չի կարելի թերագնահատել այն հույսը, որ համեստ այս մրցաշարը բերում է այնպիսի ժողովուրդների, ինչպիսին օրինակ Արցախինն է, որոնց հանդեպ կիրառվող արգելքը՝ մասնակցելու միջազգային փոխհարաբերություններին, արժանապատվության իրավունքի մերժում է պարզապես:

Ո՞վ կարող է պնդել, որ ճանաչված երկրի քաղաքացի չլինելը արգելում է մասնակցել ֆուտբոլի որեւէ առաջնության: Եթե, ինչպես մշակույթը, սպորտը հավակնություն ունի մերձեցնելու մարդկանց, ապա հարկ է նախընտրել չճանաչված մի երկրում ընթացող համեստ, հաճելի եւ մեծ հավակնություններ չունեցող մի մրցույթ, քան իր լեգիտիմությունը փնտրող երկրագնդի ամենառասիստ, բռնատենչ եւ ազատասպան պետություններից մեկում կազմակերպվող մի իրադարձություն:

Եվրոպա Լիգայի եզրափակչի մասնակից թիմերը նախատեսում են հրաժարվել իրենց տրամադրված տոմսերի մի մասից:

«Արսենալն» ու  «Չելսին» ընդհանուր առմամբ կվերադարձնեն ավելի քան 6000 տոմս, քանի որ նրանք վաճառել են միայն 3,500 և 2,000 տոմսեր՝ համապատասխանաբար: Այս մասին հայտնում է The Times-ը:

ՈՒԵՖԱ-ն ընդհանուր առմամբ հատկացրել է 5,800 տոմս յուրաքանչյուր ակումբին: Ստացվում է, որ լոնդոնյան ակումբների երկրպագուներին տրամադրվել էին տոմսեր, որոնց ընդհանուր քանակը չէր կազմում մարզադաշտի անգամ 10 տոկոսը: Որոշումը կայացվել էր՝ հաշվի առնելով Բաքվի օդանավակայանի՝ մեծ քանակով մարդկանց ընդունել չկարողանալու հանգամանքը:

ՈՒԵՖԱ-ի հովանավորները, որոնց հատկացվել էին 2000 տոմսեր, նույնպես նման խնդիրներ ունեն:

Թռիչքների արժեքը և ռեյսերի սակավությունը, թռիչքի ժամանակը, վիզաների հետ կապված խնդիրները և եզրափակիչ խաղի մեկնարկը (տեղական ժամանակով ժամը 23:00-ին) հիմնական պատճառներից են, որ երկրպագուները հրաժարվում են մասնակցել Եվրոպա լիգայի եզրափակչին:

Տոմսերը, որոնք կվերադարձնեն անգլիական ակումբները և հովանավորները, վաճառքի կհանվեն, և դրանք կարող են ձեռք բերել տեղացի երկրպագուները: Ներկայումս Ադրբեջանում վաճառվել է 23 հազար տոմս: Ինչպես նշում է թերթը, հայտնի չէ, թե արդյոք լրացուցիչ տոմսերի պահանջարկ կա՞:

Հիշեցնենք, որ «Արսենալը» քննադատել էր ՈՒԵՖԱ-ին եզրափակիչը Բաքվում անցկացնելու համար, քանի որ երկրպագուները պարզապես ի վիճակի չեն հասնել այնտեղ: Մյուս կողմից էլ՝ խաղին չի կարողանա մասնակցել Հենրիխ Մխիթարյանը:

«Մենք ունենք 45,000 երկրպագուներ, որոնք ունեն բոլորի խաղերի աբոնեմենտ: Նրանք բաց կթողնեն խաղը, քանի որ ՈՒԵՖԱ-ն որոշել է եզրափակիչն անցկացնել այնպիսի երկրում, որն ունի սահմանափակ տրանսպորտային միջոցներ: Սա պարզապես սխալ է»,- ասված է ակումբի հայտարարության մեջ:

Նշենք նաև, որ Արդբեջան մեկնելու վիզա չեն ստացել նաև հայկականին մոտ անուններ և ազգանուններ ունեցող եվրոպացիները:

Հայաստանյան ներքաղաքական իրադարձություններն ու դրանց միջազգային արձագանքները կրկին համաշխարհային մամուլի առաջին էջերում են։ Սովորաբար Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում սրվող իրավիճակով միջազգային լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում հայտնվող Հայաստանը վերջին ամիսներին  միջազգային մամուլում է հայտնվում ներքաղաքական զարգացումներով՝ հեղափոխությամբ, հետհեղափոխական զարգացումներով, արտահերթ ընտրություններով, նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաների աղմկահարույց քրգործերով։

Այս անգամ ևս բացառություն չէ. հեղինակավոր միջազգային ԶԼՄ-ների  ուշադրությունից դուրս չի մնացել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ դատական համակարգին ուղղված ակցիան, որն ինքը՝ Փաշինյանը, որակեց՝ որպես հայկական հեղափոխության երկրորդ փուլի մեկնարկ։ Եթե 2018թ. թավշյա հեղափոխության օրերին և հետո Հայաստանը և տեղի ունեցող ներքաղաքական փոփոխությունները հիմնականում դրական լույսի ներքո էին ներկայացվում, ապա տևական ժամանակ է և այժմ էլ ոչ դրական են միջազգային մամուլի արձագանքները։ Միջազգային հանրությունը, տպավորություն է, հետևում է հայաստանյան ներքաղաքական անկանխատեսելի զարգացումներին, որոնք օր-օրի ավելի են շիկանում և հասարակության տրակուսանքն առաջացնում։

Գրեթե բոլոր հեղինակավոր ռուսական, արևմտյան և տարածաշրջանային ԶԼՄ-ներն անդրադարձել են կիրակի օրը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ ՀՀ դատարանների մուտքերը արգելափակելու կոչերին, որին հետևեց դատավորներին վեթինգի ենթարկելու նրա ծրագրային ելույթը։

Ավելին, վարչապետի կոչը լուսաբանած բոլոր լրատվամիջոցներն արձանագրել են, որ Փաշինյանի կոչը հնչեց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին կալանքից ազատ արձակելու դատարանի որոշումից հետո։

Գերմանական Deutsche Welle-ն օրերս գրել էր, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հեղափոխության երկրորդ փուլի սկիզբ է ազդարարել այն բանից հետո, երբ ՀՀ նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին կալանքից ազատելու որոշում է կայացրել դատարանը։

Հեղինակավոր BBC-ի ռուսական ծառայության պատրաստած «Փաշինյանը հայտարարում է Հեղափոխության երկրորդ փուլի մասին Հայաստանում․ի՞նչ է կատարվում» վերտառությամբ հոդվածում լրատվամիջոցը մանրամասնորեն ներկայացնում է իրադարձությունների ժամանակագրությունը, ՀՀ վարչապետի բոլոր հայտարարությունները, որոնք ուղղված են դատական համակարգում իրականացվելիք փոփոխություններին՝ միևնույն ժամանակ նշելով, որ Փաշինյանի հայտարարությունը հաջորդեց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցը փոխելու դատական վճռին։

BBC-ի ռուսական ծառայությունը մեջբերում է նաև ՀՀ ՄԻՊ Արման Թաթոյանի հայտարարությունը, ՀՀ երկրորդ նախագահի փաստաբանների մեկնաբանությունները՝ տեղեկացնելով այն մասին, որ երկուշաբթի օրը հայտնի դարձավ, որ ՀՀ երկրորդ նախագահի գործն ուղարկվել է Սահմանադրական դատարան։

Լրատվամիջոցի ուշադրությունից չի վրիպել նաև Փաշինյանի մեկնաբանությունը Ղարաբաղյան դավադրության հավանականության մասին։ Բրիտանական ԶԼՄ-ի ռուսական ծառայությունը մեջբերում է Մարկ Գրիգորյանի կարծիքն այն մասին, որ Փաշինյանի այդ հայտարարությունը կարող է բավականին վտանգավոր լինել, քանի որ այն միմյանց դեմ է տրամադրում մարդկանց, որոնք ապրում են ՀՀ տարածքում և ԼՂ-ում։

Դատարանների մուտքերն արգելափակելու կոչերն ակտիվորեն լուսաբանել են ռուսական ԶԼՄ-ները՝ Lenta.ru-ն,  Интерфакс-ը, Комсомольская правда-ն և գրեթե բոլոր հեռուստաընկերությունները։

Lenta.ru-ի՝ «Փաշինյանը դատարաններին սպառնաց վիրահատական միջամտությամբ» վերտառությամբ հոդվածում ներկայացվում է ՀՀ-ում երկուշաբթի առավոտյան տեղի ունեցած արգելափակման գործողությունները, ապա Փաշինյանի ելույթը։ Այս ամենը, ըստ լրատվամիջոցի, տեղի է ունեցել Քոչարյանի խափանման միջոցի փոփոխության դատական վճռից հետո։

Եվրոպական լրատվամիջոցները ոչ միայն լուսաբանել են վերջին օրերի իրադարձությունները, այլև դրանց միջազգային արձագանքները։ Euronews և Euroactiv լրատվական կայքերը ներկայացրել են ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի հարցով համազեկուցողներ Յուլյա Լովոչկինայի և Անդրեյ Շիրցելի տարածած հայտարարությունը, որով համազեկուցողները ՀՀ քաղաքական ուժերին կոչ են անում զերծ մնալ գործողություններից, որոնք կարող են ընկալվել ճնշումներ դատական իշխանության նկատմամբ։

Euroactiv-ի «Եվրոպայի խորհուրդը զգուշացնում է Հայաստանին դատարանների մուտքերն արգելափակելու ծրագրի համար» խորագրով հոդվածում մեջբերվում է ոչ միայն ԵԽԽՎ համազեկուցողների հայտարարությունը, այլև Եվրոպական միության զեկույցը Հայաստանի իրադարձությունների ու ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների վերաբերյալ 2018 թվականի հունիսից 2019 թվականի մայիսն ընկած ժամանակահատվածի համար։

«Ի թիվս այլ հարցերի, զեկույցում ասվում է, որ երկրի բարեփոխումների գործընթացը դեռ իր վաղ փուլում է»,- մեջբերում է Euroactiv-ը։ Դատելով եվրոպական և ամերիկյան պաշտոնական անդրադարձերի հրապարակման ակտիվությունից՝ կարելի է հետևություն անել, որ  հայաստանյան իրադարձությունները շարունակում են մնալ միջազգային ԶԼՄ-ների դիտակետում։

Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար Սուլեյման Սոյլուն մայիսի 13–ին այցելել է Պոլսո հայոց պատրիարքարան։

Ինչպես տեղեկացնում է Ստամբուլի հայկական «Ակոս»–ը,  Թուրքիայի ՆԳ նախարարի այցի ժամանակ պատրիարքարանում ներկա են եղել կրոնական ժողովի անդամները. Արք. Արամ Աթեշյանը եւ Սուրբ Փրկիչ հիվանդանոցի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Պետրոս Շիրինօղլուն։

Ավելւ ուշ Պետրոս Շիրինօղլուն հայտարարել է, թե փոխպատրիարք, արք. Արամ Աթեշյանը հանդիպմանը համաձայնվել է անցկացնել պատրիարքի տեղապահի ընտրություններ։ Որոշվել է տեղապահի ընտրությունները անցկացնել հունիսի 24–ին։

Այս տարվա ապրիլի 29–ին Հայոց պատրիարքարանի կրոնական ժողովում որոշում էր կայացվել, թե տեղապահի ընտրության կարիք չկա եւ պետք է պատրաստվել միայն պատրիարքի ընտրություններին։

Եվրասիական ինտեգրման գործընթացի շրջանակում պետք է սահմանվեն հավասար եւ բոլորի համար հասկանալի խաղի կանոններ, իսկ հարցերը պետք է լուծել համակարգային մակարդակով։ Այս մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում մայիսի 9-ին ասել է Հայաստանում Ղազախստանի Արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Թիմուր Ուրազաեւը՝ պատասխանելով հարցին, թե ինչպես է վերաբերվում Հայաստան երրորդ երկրներից ավտոմեքենաներ ներկրելու արտոնյալ պայմանների ժամկետներն ավելացնելու հնարավորությանը։

Դեսպանի խոսքով՝  յուրաքանչյուր առանձին վերցրած երկրի տնտեսության առանձնահատկությունը, որն, անշուշտ, հաշվի է առնվում, ստեղծում է որոշակի դժվարություններ ԵՏՄ շրջանակում ամբողջական շուկայի ձեւավորման ճանապարհին։

«Չի կարելի չարաշահել այս կամ այն պատնեշը, որ կա այսօր։ Եթե բացառություն անենք ավտոմեքենասերների համար, սպիրտային խմիչքների սիրահարների համար եւ այլն, ապա երբեք չենք կարողանա լուծել պատնեշների վերացման հարցը»,- նշել է դեսպանը։

Թիմուր Ուրազաեւը ավելացրել է, որ Եվրասիական տնտեսական միության գագաթաժողովի նիստում նախատեսվում է քննարկել տարբեր տնտեսական նախագծեր, այդ թվում այն հարցերը, որոնք կապված են տրանսպորտային լոգիստիկայի հետ, որը շարունակում է խոչընդոտել ԵՏՄ շրջանակում առեւտրատնտեսական հարաբերությունների ինտենսիվացմանը։

Հիշեցնենք, որ 2020 թվականի հունվարի 1-ից նախատեսվում է բարձրացնել երրորդ երկրներից Հայաստան ներկրվող  700-800 անուն ապրանքների մաքսատուրքերը, այդ թվում ավտոմեքենաներինը, եւ դրանք համապատասխանեցնել ԵՏՄ մյուս երկրներում գործող մաքսատուրքերին։ Հայաստանում մեքենաների մաքսատուրքը 2020 թվականից կբարձրանա՝ ներկայիս 10-ից հասնելով 30-50 տոկոսի։

Նշենք, որ Եվրասիական տնտեսական միության հոբելյանական գագաթաժողովը տեղի կունենա մայիսի 29-ին Ղազախստանի մայրաքաղաք Նուր-Սուլթանում։

Երիտթուրք պարագլուխներից Ջեմալ Փաշայի թոռը՝ լրագրող, հրապարակախոս Հասան Ջեմալը, դատարանի որոշմամբ տուգանվել է 3․360 թուրքական լիրայով (շուրջ 540 ԱՄՆ դոլար)։ Նա մեղադրվում է Թուրքիայում ահաբեկչական խմբավորում համարվող «Քուրդիստանի բանվորական կուսացության» (PKK) օգտին քարոզչոթյուն անելու մեջ։

Այս մասին տեղեկացնում ermenihaber.am-ը:

Ստամբուլի ծանր հանցագործությունների 36-րդ դատարանը Ջեմալին նախ դատապարտել է 1 տարի 6 ամիս 22 օր ազատազրկման։ Իսկ դրանից առաջ նա ահաբեկչական խմբավորման պրոպագանդա կատարելու մեղադրանքով Ստամբուլի 22-րդ դատարանի որոշմամբ դատապարտվել էր նաև 1 տարի 3 ամիս ազատազրկման։

Դատարանը նախ միավորել է երկու պատիժները, ապա դրանք փոխարինել դրամական տուգանքով։ Սակայն հաշվի առնելով մեղադրյալի՝ նախկինում ևս դատարանի առաջ կանգնած լինելու հանգամանքը, դատարանը չի հետաձգել վճռի իրագործումը։

Հասան Ջեմալին առաջադրված մեղադրանքի համար հիմք է հանդիսացել 2015 թ․ դեկտեմբերի 4-ին ընդդիմադիր «T24» թերթում Սիլվան բնակավայրի մասին հրապարակված «Նրանք վիշտն ու մահը մեզ համար այնքա՜ն սովորական են դարձրել․․․» հոդվածը։ Ըստ մեղադրանքի՝ այդ հոդվածում լրագրողը արդարացնում է ՔԲԿ-ի գործունեությունը՝ այդպիսով կատարելով ՔԲԿ-ի օգտին քարոզչություն:

Հայոց ցեղասպանության ոճրագործ Ջեմա փաշայի թոռը՝ Հասան Ջեմալը Քրդական բանվորական կուսակցության (PKK) քարոզչությունն անելու հիմնավորմամբ մեղավոր է ճանաչվել՝ պարտավորվելով վճարել 3 հազար 360 թուրքական լիրա (ավելի քան 500 ԱՄՆ դոլար) տուգանք: Այս մասին հայտնում է թուրքական «Հուրիեթ» պարբերականը:

Ի սկզբանե Ստամբուլի դատարանը մտադիր է եղել նրան 2015 թվականին տպագրված հոդվածի համար ազատազրկել 3 տարի և 22 օրով, սակայն բողոքարկումներից հետո կալանքը փոխվել է տուգանքի:

Որոշման առնչությամբ Ջեմալն ասել է. «Մասնագիտական ողջ կյանքիս ընթացքում երբեք քարոզչությամբ չեմ զբաղվել, պաշտպանել եմ խաղաղությունը: Քրդական հարցի վերաբերյալ չորս գիրք, հազարավոր հոդվածներ եմ գրել, որոնցից յուրաքանչյուրի մեջ խաղաղություն կա: Այսքան տարի անց ինձ ահաբեկչական քարոզչություն անելու հիմքով բանտարկելու տրամաբանությունը որևէ կապ չունի իրավունքի և ազատության հետ: Այսօր շատերը շարունակում են մնալ երկաթե ճաղերի հետևում: Այսօր իմ շատ ընկերներ և մեծ թվով անուններ բանտերում են: Թուրքիան աշխարհում մամուլի ազատության ցուցանիշով 180 երկրների շարքում միայն 157-րդն է: Մի երկրում, որտեղ չկա մամուլի ազատություն, չի կարող խոսք գնալ ժողովրդավարությունից ու օրենքից»:

Sukhoi Superjet 100 ինքնաթիռի աղետի հետևանքով զոհվածների ընտանիքներին վճարումները, հաշվի առնելով ապահովագրական վճարները և «Աերոֆլոտի» վճարները, նախապես գնահատվում են 5-ական միլիոն ռուբլի: Այդ մասին լրագրողներին հայտնել է ՌԴ տրանսպորտի նախարար Եվգենի Դիտրիխն Արտակարգ իրավիճակների կարգավորման պետական հանձնաժողովի նիստից հետո՝ տեղեկացնում է TASS-ը։

«Նախապես՝ զոհվածների, ներառյալ օդանավի զոհված ուղեկցորդի ընտանիքներին վճարման առաջարկությունը 5-ական միլիոն ռուբլու ծավալով է»,- ասել է նա:

Նախարարի խոսքով՝ զոհվածներին և տուժածներին վճարումները բաղկացած կլինեն երեք մասից: «Բոլոր զոհվածների, տուժածների համար կկազմակերպվեն վճարումներ, փոխհատուցման վճարներ: Վճարումները կկազմակերպվեն երեք աղբյուրից. առաջինը, ըստ օրենքի ավանդական վճարումներն են ապահովագրական ընկերության կողմից։ Վճարումների երկրորդ տիպը կներկայացնեն տարածաշրջանները, այսօր հաստատում է ստացվել Մոսկվայի մարզից: Մոսկվայի մարզի զոհված բնակիչների հարազատներին կվճարվեն 2 միլիոն ռուբլու չափով, Մոսկվայի մարզից տուժածին՝ 500 հազար (ռուբլի) ծավալով վճարումներ»,- նշել է Դիտրիխը:

Վճարումների երրորդ տիպը վճարումն է ավիաընկերությունից: Մոտ ժամանակներս «Աերոֆլոտի» տնօրենների խորհրդում մենք կքննարկենք առաջարկությունները զոհվածների ընտանիքներին վճարումների վերաբերյալ»,- ասել է տրանսպորտի նախարարության ղեկավարը:

«Աերոֆլոտի» SSJ-100 ինքնաթիռը Մոսկվա – Մուրմանսկ չվերթով մայիսի 5-ին վթարային վայրէջք է կատարել «Շերեմետևո» օդանավակայանում և բռնկվել, ինքնաթիռում գտնվել են 73 ուղևոր և անձնակազմի հինգ անդամ: Զոհվել է 41 մարդ։

Ռուսական ՌԲԿ պարբերականը հոդված է հրապարակել աշխարհի տարբեր երկրների իրավական գործելակերպի մասին՝ պետության առաջին դեմքին վիրավորելու պարագայում՝ «Խոսք եւ գործ. ինչպես են վիրավորում իշխանությունը Եվրոպայում»։

Թուրքիայի 1926 թվականի Քրեական օրենսգիրքը տարբեր արգելքներ է նախատեսում այն արտահայտությունների դեպքում, որոնք կարող են վիրավորել նախագահին, հանրապետությունը, ազգային մեծ ժողովը, զինված ուժերը եւ անգամ «թուրքականությունն» առհասարակ։ 1999 թվականի օգոստոսի 17-ին երկրաշարժը Թուրքիայում տասնյակ հազարավոր կյանքեր խլեց։ Milliyet թերթի լրագրողները եկել են եզրակացության, որ նախագահ Սուլեյման Դեմիրելը ոչ միայն չի նախաձեռնել անհրաժեշտ միջոցներ ողբերգության հետեւանքների վերացման համար, այլեւ դրա համար ոչ մի պատասխանատվություն չի կրել։ «Անգամ 7,4 բալը չկարողացավ ցնցել Դեմիրելին»,- ասել են լրագրողները։ Թուրք դատավորները նրանցից յուրաքանչյուրին դատապարտեցին մեկ տարի չորս ամիս բանտարկության, բայց մեկի պատիժը սահմանեցին պայմանական, մյուսինը փոխարինեցին տուգանքով։ Դա այնքան էլ չմեղմեց ՄԻԵԴ-ի դիրքորոշումը. «Արթունը եւ Գյուվեներն ընդդեմ Թուրքիայի» գործում  խախտման մասին եզրակացությունը ձեռք բերվեց միաձայն եւ անվերապահ։ 

«Թուրքականությունը» վիրավորելու բազմաթիվ գործերից ամենատխուրը Ֆիրաթ Դինքի գործն էր, որը գրում էր Հրանտ մականվամբ։ Հայկական ծագում ունեցող լրագրողը Agos թերթում ութ հոդված էր հրապարակել Թուրքիայում հայ փոքրամասնության մասին։ Հրապարակումներին հաջորդեցին բողոքի ցույցեր եւ «թուրքականության» վիրավորանքի մասին գործընթաց; մեղադրական դատավճիռը հաստատվեց Թուրքիայի Վճռաբեկ դատարանում, չնայած գլխավոր դատախազի եզրակացությանը «թուրքականությունը» վիրավորելու մասին։ 2007 թվականի հունվարի 19-ին Հրանտ Դինքը սպանվեց ուլտրաազգայնական կազմակերպության ներկայացուցչի կողմից, որի ծրագրերը հայտնի էին ոստիկանությանը։ Ոստիկանների անգործությունը սպանությունը կանխելու գործում փաստեց արդեն Եվրոպական դատարանը, որն այս գործում ոչ միայն խոսքի ազատության, այլեւ կյանքի իրավունքի ոտնահարում է տեսել։

«Թուրքականությունը» վիրավորելու հոդվածը  «թուրք ազգին» վիրավորելու հոդվածով փոխարինելը չփոխեց Եվրոպական դատարանի քննադատական մոտեցումը, իսկ նախագահին վիրավորելու մասին հոդվածը առհասարակ չփոխվեց ոչ մի բարեփոխմամբ։ Վերջերս այն կիրառվում է արդեն Ռեջեփ Էրդողանի քննադատների հանդեպ։