23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը»...23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան...23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումնե...13.04.2024 | 13:57
Մենք այլևս չունենք ԱԱԾ, այդ հաստատությունը Նիկոլի ռեժիմի հերթական գործիքն է․ Կար...13.04.2024 | 13:26
Վթարի հետեւանքով մահացած բոլոր չորս զինծառայողները ժամկետայիններ էին....13.04.2024 | 13:06
Արարատի մարզում հայտնաբերվել է 36 կգ ոսկի գողություն կատարող կասկածյալներից մեկը...13.04.2024 | 12:59
Ղազախստանում ձերբակալել են ռուսաստանցու, որը մեղադրվում է տաջիկներին այլ երկրներ...13.04.2024 | 12:28
Փաշինյանի «լռությունը» վախեցնում է «ուսապարկերին»․ «Հրապարակ»...13.04.2024 | 11:29
Գեղարքունիքում զինվորական «ԿամԱԶ» է վթարի ենթարկվել...12.04.2024 | 14:08
Ոսկեպարցի Սամվելի խոհանոցի և հողամասի մի մասը մնալու է ՀՀ-ում, իսկ տունը և տնամե...12.04.2024 | 13:56
Ավազակություն՝ հոր և որդու կողմից. հոր գործը ուղարկվել է դատարան, իսկ որդին ինքն...12.04.2024 | 13:00
Դպրոցներից տարհանման կարիք չկա. ԿԳՄՍ նախարարը` ահաբեկչության կեղծ լուրերի մասին...12.04.2024 | 2:20
Մի կողմից նույն մարդիկ մեզ ասում են, թե «սահման չկա, սահմանները հստակեցված չեն»,...10.04.2024 | 15:10
Ահազանգ ենք ստացել զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու հիմքով ՀՀ-ում ապաստանած...10.04.2024 | 14:10
Փաշինյանը Շոլցի հետ հեռախոսազրույցում անընդունելի է համարել Պրահայի, Բրյուսելի և...10.04.2024 | 13:10
Թքած ունեմ նրանց վրա, ովքեր հրաժարվում են «Միր» քարտի ծառայություններից. Պետդում...10.04.2024 | 12:10
Մենք չգնացինք այդ ճանապարհով և հայտնի աշխարհաքաղաքական կենտրոններում որոշվեց հար...10.04.2024 | 11:10
Եթե շատ լինեք, մենք կշրջափակենք կառավարությունը․ Հրանտ Բագրատյան...09.04.2024 | 15:10
Հրաժարվելով ռուսական МИР քարտերից՝ մենք ակամայից հայտնվում ենք պատժամիջոցների տա...09.04.2024 | 14:10
Ուկրաինան և Ռուսաստանն Աբելն ու Կայենն էին. Լեոնիդ Կուչման` Կիև-Մոսկվա հարաբերու...09.04.2024 | 13:10
Մարտական հենակետում երեք զինծառայողի սպանության գործով դիրքի ավագի պաշտպանը դիմե...09.04.2024 | 12:10
Հայկազ Բարսեղյանի սպանության գործով ամբաստանյալները դատապարտվեցին 18 տարի ազատազ...09.04.2024 | 11:10
Կռիվ լինելու ա, ու ես գիտեմ, որ մենք պիտի հաղթենք. Մեր թշնամին էսօր Ադրբեջանում ...08.04.2024 | 15:10
Իսրայելի ՊՆ-ն հայտարարել է Իրանի հետ հարաբերություններում «ցանկացած սցենարի» պատ...08.04.2024 | 14:10
Անիմաստ կրակում են, ոչ մի բան չեն թիրախավորում, երևի վախից է․ Արավուսի նախկին գյ...08.04.2024 | 13:10
ԵԽ-ն Հայաստանի «լամպոչկա» իշխանություններից պետք է պահանջի անհապաղ ազատ արձակել ...08.04.2024 | 12:10
270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն և 0 երաշխիքներ․․․Լիլիթ Գ...08.04.2024 | 11:10
Եթե Արևմուտքը Հայաստանին ինչ-որ բան տա, Թուրքիան Ադրբեջանին եռապատիկը կտա. Չավու...06.04.2024 | 14:10
Գրողների միության նախագահը տեղյակ չէ իրենց շենքը թուրքական դեսպանատանը տրամադրել...06.04.2024 | 13:10
«Նիկոլիստներ, սորոսականներ ու արևմտամոլներ, ուշադիր կարդացեք գրածս»․ Էդուարդ Շար...06.04.2024 | 12:10
Բրյուսելում Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը «վտանգի ևս մեկ աղբյուր է ստեղծում» Հրվ. Կ...06.04.2024 | 11:10
Որեւէ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ Իրանի թիրախներից մեկը չի դառնա Բաքուն. Վարդա...05.04.2024 | 15:10
Ռուսաստանը գրոհել է Ուկրաինան 13 անօդաչու թռչող սարքերով, բոլորը խոցվել են. Ուկր...05.04.2024 | 14:10
8,800 դոլարի և 5 մլն դրամի կաշառք ստանալու համար մեղադրվող պաշտոնյաների վարույթի...05.04.2024 | 13:10
Զորախաչ եկեղեցին՝ ադրբեջանական թիրախում05.04.2024 | 12:10
«Կրոկուս»-ում ահաբեկչության մեջ մեղադրվող անձի հեռախոսում հայտնաբերվել են Ուկրաի...04.04.2024 | 15:10
Ցեղասպանության վտանգը տարածվել է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա. Լեմկինի ինստիտ...04.04.2024 | 14:10
Զազրելի է, որ որոշ թունավոր տհասներ սկսում են հայհոյել դասագիրք կազմողներին՝ իրե...04.04.2024 | 13:10
Թուրքիայում 2 հայի են բռնել, որոնց կոշիկներում 109 հազար դոլարի ոսկու ձուլակտորն...ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.
«Գեներալ-լեյտենանտ Լևոն Մնացականյանի անունը Բաքվի բանտերում գտնվող մեր 8 հայրենակիցներից ամենաշատն է քննարկվում, իսկ ավելի կոնկրետ` շահարկվում: Նրա առևանգումից և ապօրինի կալանավորումից հետո տարատեսակ «սարսափ ֆիլմ» հիշեցնող պատմություններ, ասեկոսեներ, բամբասանքներ են տարածվում, ինչը, բարեբախտաբար, չի համապատասխանում իրականությանը: Գեներալն ադրբեջանական բանտում է և մեր ողջ ուշադրությունն ու ջանքերը պետք է կենտրոնացնել նրա և մեր մյուս` 7 հայրենակիցների, ազատ արձակմանն ու հայրենիք վերադարձին, այլ ոչ թե հեքիաթներ տարածելուն կամ դրա դեմ պայքարին:
Պատկերացնում ե՞ք Մնացականյանի ընտանիքի, նրա հարազատների, ընկերների վիճակը, երբ նրա մասին հերթական կեղծ լուրն է հրապարակվում և տարածվում: Խնդրում եմ` պարզապես մի արեք: Տեղից արցախցիները հոգեբանական ծանր հարվածների և ապրումների մեջ են, հիմա էլ` նոր մտացածին պատմություններ կամ հրեշավոր նկարագրություններ: Լևոն Մնացականյանն ու մեր 7 հայրենակիցները ադրբեջանական բանտերում են: Եթե հնարավորություն չկա նրանց կամ նրանց ընտանիքի անդամներին որևէ ձևով սատարելու, ապա գոնե չպետք է վնասել կամ ցավ պատճառել:
Ազատությո՛ւն մեր հայրենակիցների»:
ՀՀ խորհրդարանում Հռոմի ստատուտի վավերացումից անմիջապես հետո ՌԴ-ի համապատասխան տեսչական մարմինների որոշումներով ժամանակավորապես արգելվեց ՀՀ-ից կոնյակի ներմուծումը, նույնիսկ տարանցումը՝ սահմանված որակի չափանիշներին չհամապատասխանելու հիմնավորմամբ: Փորձագիտական շրջանակներում այդ երկու երևույթի միջև պատճառահետևանքային կապ տեսան: ՀՀ-ՌԴ քաղաքական հարաբերություններում նկատվող լարվածությունների՝ երկրների տնտեսական փոխգործակցության վրա ազդեցությունը, տնտեսական գործիքակազմը քաղաքական նպատակներով օգտագործելու հավանականությունը և այդ ռիսկին Հայաստանի դիմակայության հնարավորությունները դիտարկելու համար Panorama.am-ը դիմեց ՀՊՏՀ Վիճակագրության ամբիոնի վարիչ Արմեն Քթոյանին:
Ա.Քթոյան-Հայ-ռուսական տնտեսական հարաբերությունները բազմաշերտ են և կախված են նրանից, թե որ ասպեկտն ենք դիտարկում: Այսօր մեր էներգետիկ հաշվեկշռի հիմնական մասնակիցը, կամ բաղադրիչը Ռուսաստանից ստացվող մատակարարումներն ու առաքումներն են: Խոսքը գազի, հեղուկ վառելիքի մասին է: Վերջերս մենք ականատես եղանք այդպիսի մի իրողության, երբ Հայաստանին տրամադրվող քվոտաները սպառվել էին, ռուսական կառավարությունը, իր խնդիրներով պայմանավորված, արգելել էր արտահանումը և մեր կառավարությունն այլ քայլ չուներ, բացի խնդրելուց, որ այդ քվոտաները ավելացվեն: Ճիշտ է՝ Հայաստանը ձեռք է բերում այն, վճարում է դրա համար, այնուհանդերձ, ստացվում է, որ կարճ ժամանակահատվածում այլընտրանքային աղբյուր դիտարկելու հնարավորություն մենք չունենք: Նույնը նաև գազի պարագայում:
Մյուս կողմից մեր արտաքին առևտրում Ռուսաստանը դարձել է առանցքային գործընկեր, ավելի առանցքային, քան կար 5-10 տարի առաջ: Արտահանման կառուցվածքում ՌԴ-ի մասնաբաժինն արդեն գերազանցում է 50%-ը, երբ 10 տարի առաջ, կամ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելուն նախորդող ժամանակահատվածում Ռուսաստանի մասնաբաժինն երկու անգամ ավելի փոքր էր՝ ընդամենը 21% էր:Նույն ժամանակահատվածում ԵՄ մասնաբաժինն է կրճատվել՝ 25%-ից իջել է 9%, 10%, 11%-ի, նայած ամիս: Սա նշանակում է, որ մեր գլխավոր արտահանումների շուկան ՌԴ-ն է դառնում, ինչն էլ իր հերթին նշանակում է, որ տարբեր ապրանքախմբերով եթե ինչ-որ խնդիրներ ի հայտ գան, ապա այդ շուկան կարող է ընդհանրապես կամ կարճ ժամանակահատվածի համար փակվել, ինչը լրջագույն խնդիրներ կարող է ստեղծել, եթե հատկապես հաշվի ենք առնում այն հանգամանքը, որ ռուսական շուկան մտնելու առումով ավելի հեշտ է, պահանջների առումով խիստ չէ, և մեր գործարարները տևական ժամանակ այս շուկայի հետ աշխատելով, արդեն, ըստ էության, բոլոր ֆորմալ, ոչ ֆորմալ կանոններին տիրապետում են, գիտեն ինչպես շուկա մտնել, այնտեղ ամրապնդվել, հաստատվել:
Բայց մյուս կողմից էլ այդ հեշտությունն ասում է, որ բավականին հեշտ է գործող կարգավորումների համաձայն խնդիրներ կամ խախտումներ հայտնաբերելը, ինչը կլինի օրենքի սահմաններում, և սահմանափակել արտահանումը, մինչև որ այդ խախտումը չի վերացվի: Ինչպես մենք տեսնում ենք, օրինակ, կոնյակի պարագայում:
Panorama.am-Ի՞նչ գործոնների պատճառով է նման իրավիճակ ստեղծվում:
Ա. Քթոյան-Սխեման տարիներ շարունակ աշխատել է: Այնպես չէ, որ այդ սխեման Հայաստանին ձեռնտու է, բայց կոնկրետ խմբեր դրանից օգուտներ են ստանում և այն պահանջը, որը Ռուսաստանն առաջադրում է, իրավական առումով իրավաչափ է: Ինքն ուզում է, որ որակյալ կոնյակ մտնի իր տարածք և եթե ֆորմալ ստուգումներ արվեն, ապա Հայաստանից Ռուսաստան արտահանվող կոնյակի մի զգալի մասնաբաժին չի բավարարի այն չափորոշիչներին, որոնք առաջադրված են: Խնդիրն այստեղ այն է, որ եթե չի բավարարում, ապա ի սկզբանե պետք է սահմանափակվի կամ արգելվի, այլ ոչ թե հնարավորություն տրվի շուկա ձևավորվի այնտեղ և հետո, ըստ անհրաժեշտության, արդեն համապատասխան մեխանիզմները կիրառվեն:
Panorama.am-Այս պատկերն է արտահանման գործընթացում, ի”նչ վիճակ է տնտեսության մյուս ոլորտներում:
Ա.Քթոյան-Անկախությունից ի վեր Հայաստանում կատարված ներդրումների ընդհանուր ծավալում ռուսական կապիտալի մասնաբաժինը 40% է: վերջին տարիներին էլ այն տենդենցը կա, երբ արևմտյան ընկերություններն աստիճանաբար նվազեցնում են իրենց ներդրումները տարբեր բնագավառներում և այդ ոլորտները լրացնում է ռուսական կապիտալը: Օրինակ՝ հանքագործության ոլորտում, որտեղ գերմանական կամ նիդերլանդական ծագման կապիտալի որոշակի կրճատում եղավ և այդ տեղը լրացվեց ռուսական կապիտալով: Սա ևս ազդեցության որոշակի ասպեկտ է ենթադրում, ընդ որում, այդ իրավիճակը ձևավորվել է անկախությունից ի վեր և, հետևաբար, խոսել այն մասին, թե մենք արդյո՞ք կարող ենք շատ արագ վերափոխել մի իրավիճակ, որն արդեն 30 տարուց ավել կայացած, կայունացած, խորացած է, որքա՞ն արագ կարող ենք այն վերափոխել, լավացնել, թարմացնել, այլընտրանքներ գտնել` բավականին տևական, երկարատև աշխատանք կպահանջի:
Այսինքն, եթե ինչ որ X պահի Ռուսաստանը որոշ ապրանքախմբերի արտահանումը սահմանափակի, մենք դրան շատ արագ փոխարինում չենք կարող գտնել: Եթե Ռուսաստանը որոշի բարձրացնել Հայաստան եկող գազի գինը, ապա դրան արագ այլընտրանք լինել չի կարող, նույնը նաև վառելիքի պարագայում է: Այո, տնտեսությունը կադապտացվի դրան որոշ ժամանակահատվածի ընթացքում, բայց այն տևական ժամանակ է պահանջում և ցանկալի կլինի, որ այդ ամենն անելուց առաջ որոշակի նախապատրաստական աշխատանք տարվի որպեսզի այդ ամենը ցավոտ չլինի, հակառակ դեպքում մենք նաև լրջագույն սոցիալական խնդիրենր կունենանք:
Panorama.am-Ի՞նչն է Հայաստանին խանգարում արտահանման շուկաները դիվերսիֆիկացնել, որպեսզի նման կախվածություն չառաջանա և տնտեսական լծակները քաղաքական նպատակներով օգտագործելու ռիսկերը նվազեցվեն:
Ա. Քթոյան.Ռուսաստանի մասնաբաժնի ավելցումն Հայաստանի արտահանման մեջ ոչ թե պարտադրված է ռուսական կողմից, այլ առկա իրողությունների արտացոլումն է: Ոչ մի բան չի խանգարում, որպեսզի մենք զուգահեռաբար աշխատենք նաև այլ շուկաների հետ: Խնդիրն այն է, որ, ԵԱՏՄ անդամ լինելով, այդ միության երկրներ՝ հիմնականում Ռուսաստան ապրանք արտահանելը և այդ գործարքից շահույթ ստանալը շատ ավելի հեշտ է և շահույթի մարժան, տոկոսը շատ ավլի բարձր է, քան շատ այլ ուղղություններով: Բնականաբար, արտահանողները, որոնք հաշվարկում են իրենց ռիսկերը և ռիսկ/օգուտ հարաբերակցությունն են գնահատում որևէ ձեռնարկ սկսելուց առաջ, իարավցիորեն դիտարկում են, որ եթե երկու այլընտրանք կա՝ եվրոպական և ռուսական, ապա նախընտրում են ռուսականը, քանի որ հնարավոր է ավելի կարճ ժամանակահատվածում ավելի մեծ օգուտներ ստանալ, քան որևէ այլ տեղ:
Եթե Ռուսաստանում ինչ-որ մի բիզնես գործունեությունը, կամ արտահանումայնին գործարքը տարվա ընթացքոմ կարող է բերել 30-40% շահութաբերություն, ապա եվրոպական ուղղությամբ նույն գործարքը կարող է երեք անգամ ավելի պակաս շահույթ ունենալ: Եվրոպականի մասով առավելություններն ավելի երկարաժամկետ բնույթ ունեն: Եթե դու տևական խաղացող ես, մտադիր ես այդ շուկայում երկար աշխատել, ոչ թե արագ շահույթ ստանալ, ապա գուցե եվրոպական շուկան ավելի հարմար լինի, բայց այստեղ ավելի խիստ կարգավորումներ կան և դրանց տնտեսվարողները շատ հաճախ միայնակ չեն կարողանում դիմակայել: Այնտեղ ստանդարտացման, սերտիֆիկացման խնդիրներ կան և այլն:
Panorama.am-Գաղտնիք չէ, որ հիմնական այն ապրանքատեսակները, որոնք գալիս են ՌԴ-ից, կարող են գալ նաև Իրանից, ինչո՞ւ հայկական կողմն այդ հարցում դիվերսիֆիկացված մոտեցում չի ցուցաբերում
Ա. Քթոյան-Գլխավոր խնդիրն այն չէ, թե որտեղից այդ ապրանքախմբերը կբերենք, ներմուծման հետ կապված այդ խնդիրենրը կարող են կարգավորվել, բայց էներգակիրների, գազի մասով մի քիչ ավելի բարդ կլինի: Խնդիրը արտահանումների շուկան է: Ինչպես օրինակ, մենք քովիդով պայմանավորվա տեսանք, որ որոշ լոգիստիկական խնդիրենր ի հայտ եկան և Չինաստանից ներմուծումներն որոշակիորեն փոխարինվեց ներմուծման այլ ուղղություններով: Սա ավելի հեշտ է, բայց Ռուսաստանը մեր համար արտահանման շուկա է և այն ապրանքը, որոնք այսօր Ռուսաստան է արտահանվում, շատ դեպքերում դժվար կլինի արտահանել նույն Իրան:
Իրանի հետ մենք ունենք շատ մեծ առևտրային դիսբալանս: Օրինակ այս տարվա 8-9 ամիսների կտրվածքով արտահանել ենք 80 մլն դոլարի ապրանք, ընդորում, արտահանումը որոշակիորեն նվազում է, կամ տարբեր ամիսներին չնչին աճ է գրանցում, բայց ներմուծում ենք դրանից հինգ անգամ ավելի շատ ապրանք: Այսպես, թե այնպես, մենք դեֆիցիտ ունենք և խնդիր է, թե մենք որտեղ պետք է իրացնենք մեր ունեցած արտահանման շուկաները, սա է գլխավոր խնդիրը:
Panorama.am-Հայաստանն ինչպե՞ս կարող է ազդել իր դեմ քաղաքական նպատակներով տնտեսական գործիքակազմի կիրառման ռիսկերին: Հայ-ռուսական քաղաքկան լարված հարաբերություններն ինչ-որ չափով այս ամիսներին ազդե՞լ են տնտեսական ցուցանիշների վրա:
Ա. Քթոյան-Սրանք մեկանգամյա գործիքներ են, որոնցով կարող ես ազդակներ ուղարկել: Այդպիսի գործիքներ Ռուսաստանը շատ ունի և պարտադիր չէ, որ ինչ որ շուկա դնի ու փակի, ի վերջո, դրա համար հիմնավորումներ են պետք: Այս պահի դրությամբ երկրների միջև հարաբերությունների տնտեսական ցուցանիշների մեջ որոշակի քաղաքական խնդիրենրի դրսևորումներ դեռևս չկան, միայն թերևս կոնյակի շուկայի պարագայում էր, այն էլ՝ ռուսական կողմի փաստարկները, զուտ իրավական առումով, հիմնավորված են, բայց այլ հարց է, որ նախկինում, տարիներ շարունակ աշխատում էր կոնյակի արտահանման մի սխեմա, և հիմա է այդ սխեմայի համար որոշակի խնդիրներ ստեղծվում:
Panorama.am-Նախկինում գործող հարաբերությունների սխեմաների կտրուկ փոփոխություններին հայկական կողմը կարո՞ղ է պատասխանել:
Ա. Քթոյան-Բնականաբար՝ ոչ, և մենք չպետք է մտածենք պատասխան քայլերի մասին: Ոչ թե պետք է ելնենք այն իրողությունից, թե վաղը փակելուց ինչ պետք է անենք, այլ եթե չփակեն էլ, մենք պետք է մտածենք դիվերսիֆիկացիայի մասին: Դիվերսիֆիկացիան իր հետ բերում է տեխնոլոգիա: Եթե նույն եվրոպական ուղղություններն ենք դիտարկում, արևմտյան կամ այլ երկրի կապիտալը՝ ապա այն տեխնոլոգիական բազմազանություն է, կորպորատիվ մշակույթի տարբեր էլեմենտներ է ներմուծում, որը մեր բիզնեսին, տնտեսական համակարգին օգուտ է: Դիվերսիֆիկացիան ընդհանրապես լավ բան է՝ անկախ նրանից, թե Ռուսաստանի հետ լարվածություն կա, թե չկա: Դու դիվերսիֆիկացրու և այն նորանոր հնարավորություններ կբացի քո տնտեսության համար:
Հանրային միջավայրը պետք է իրազեկված լինի երեխաների իրավունքներից, բայց այդ իրավունքները պետք է պաշտպանված լինեն՝ անկախ ծնողի բողոքի առկայությունից: Այդ մասին այսօր՝ նոյեմբերի 1-ին, Ազգային ժողովում 2024-ի պետբյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ ասաց ՀՀ ՄԻՊ Անահիտ Մանասյանը՝ անդրադառնալով երեխաների նկատմամբ կիրառված բուլինգի դեպքերին, որոնց մասին երեխաները սովորաբար տանը լռում են, կամ ծնողները թույլ չեն տալիս, որ խնդիրը ճիշտ ուղղվածությամբ լուծվի:
«Կարևոր է ուշադրություն դարձնել ՀՀ-ում առկա մի քանի երևույթներին, դրանցից մեկը բուլինգի երևույթն է, որը շատ տարածված է հանրակրթական հաստատություններում, նույնիսկ չենք պատկերացնում դրա ծավալները:
Կա՛մ այսօր, կա՛մ այս շաբաթվա ընթացքում Պաշտպանի արտահերթ զեկույցով ես ինքս հանդես կգամ՝ բուլինգ երևույթի հետ կապված, որը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի մեր գործընկերների հետ համատեղ, նրանց աջակցությամբ ենք իրականացրել:
Մեր բացահայտած ոչ միայն տեղեկատվությունը, այլև ընդհանուր իրավիճակը հուշում է, որ պետությունը, չնայած ձեռնարկված քայլերին, չունի մեթոդաբանական կամ համակարգային լուծում այս խնդրի ուղղությամբ»,- ասաց Մանասյանը և հավելեց, որ խնդիրը լուրջ է և պետք է հասցեավորվի:
«Սա կարևոր է նաև բռնի տեղահանված անձանց պաշտպանության տեսանկյունից, որովհետև նրանք երեխաներ են, որոնք ինչ-որ առանձնահատկություններով տարբերվում են մյուսներից: Չնայած մեր միջավայրը շատ կարեկից է, ապրումակից, սակայն չի բացառվում, որ արցախցի երեխաները հնարավոր է` ինչ–որ հարցերում տարբերվեն մյուսներից` ունենան այլ խոսելաոճ, մենթալիտետ, մշակութային առանձնահատկություններ, որոնց պատճառով հնարավոր է դպրոցներում առնչվեն տարբեր խնդիրների հետ։ Այդ պատճառով մենք ուշադիր հետևում ենք դպրոցներում նրանց ինտեգրմանը»,– նկատեց Մանասյանը։
Նրա համոզմամբ` խնդիրներին արագ լուծում տալու համար պետության կողմից պետք է իրականացվեն պատշաճ և համապարփակ միջոցառումներ։
Լևոն Մնացականյանի՝ Բաքվում սպանված լինելու մասին լուրը հերքում եմ։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում հայ ռազմագերիների ներկայացուցիչ, իրավապաշտպան Սիրանուշ Սահակյանը։
Հիշեցնենք, որ երեկ պահեստազորի գնդապետ, ազատամարտիկ Վոլոդյա Հովհաննիսյանն ահազանգել էր, որ Բաքվում խոշտանգվելով մահացել է Արցախի Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար Լևոն Մնացականյանը։
«Ինչ վերաբերում է խոշտանգումներին, ապա դրանց վերաբերյալ տեղեկատվությունը և փաստերը Ադրբեջանի բացառիկ իրազեկվածության տիրույթում է և մենք փաստեր հաստատելիս պետք է այլ ապացուցողական բեռ կիրառենք։ Ավելին, խոշտանգման տեսակներից մեկն էլ հոգեբանական խոշտանգումն է։
Մենք չունենք փաստ, որ միջազգային անկախ մեխանիզմները մուտք են կարողացել գործել և հերքել խոշտանգումը։ Ինքնին միջազգային մեխանիզմների բացակայությունն արդեն իսկ հիմնավորում է խոշտանգման բարձր հավանականությունը և այդ մեխանիզմներին հասանելիություն չտալն էլ խոշտանգման հետքեր թաքցնելու նպատակ կարող է ունենալ։
Փորձը հաշվի առնելով՝ կարող եմ ասել, որ այդ դեպքերը եղել են, բայց որպեսզի ինքս էլ պնդում անեմ խոշտանգումների դրսևորումների վերաբերյալ մեր ուսումնասիրությունները և ապացուցողական բեռի բաշխման այս կանոններով փաստերի հաստատումը պետք է այլ փուլ թևակոխի։ Դրա համար ես վաղաժամ եմ համարում խոշտանգումների վերաբերյալ մեկնաբանությունները։
Առնվազն ֆիքսենք, որ խոշտանգումների կիրառման պրակտիկա ձևավորված է Ադրբեջանում, այն հատուկ ձևով կիրառվել է հայերի հետ հարաբերություններում, իսկ կոնկրետ դեպքերը ավելի հանգամանալի ուսումնասիրություններից հետո ևս գնահատականի կարժանանան»։
Հարցին, թե արդյոք հայտնի է, թե Ադրբեջանում քանի հայ գերեվարված անձ է մահացել՝ նա պատասխանել, որ իր վստահորդների մեջ ևս կան անձինք, որոնք մահացել են գերության մեջ։
«Փաստահավաքությամբ մի քանի տասնյակ դեպքեր մենք հիմնավորել ենք, բայց հիմա կխուսափեմ կոնկրետ թիվ նշելուց, ամեն դեպքում՝ դրանք մի քանի տասնյակ են»։
Նա նաև հայտնեց, որ այս պահին միջպետական գանգատի շրջանակներում հարցը ներկայացված է ՄԻԵԴ, անհատական գանգատները որևէ անձի կողմից ներկայացված չեն, բայց նաև չի բացառվում ապագայում նման անհատական գանգատների ներկայացումը։
Արցախից բռնի տեղահանված քաղաքացիները ՀՀ նոր անձնագիր չեն ստանա, քանի դեռ չունեն ՀՀ հաշվառում։ Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում պատմել է Արցախից բռնի տեղահանված քաղաքացին, որի խնդրանքով չենք հրապարակում անունը, դիմել էր ՀՀ ոստիկանության անձնագրային եւ վիզաների վարչություն՝ իր մայրիկի անձնագրի ժամկետը երկարաձգելու համար, սակայն իրեն մերժել են, նշելով, թե վերջինս պետք է Հայաստանի Հանրապետությունում հաշվառում ունենա։
Քաղաքացին պատմեց, որ իր մոր դեպքը միակը չէ, նմանատիպ իրավիճակների բախվում են շատերը։
«Մայրիկիս անձնագրի ժամկետը լրացած է։ Որոշեցինք դիմել մոտակա անձնագրային բաժանմունք, որպեսզի նոր անձնագիր ստանանք, որովհետեւ Հայաստանի օրենքներով անձնագրի ժամկետը չի երկարաձգվում։ Մեզ մանրամասն ներկայացրին, որ Արցախի քաղաքացին չի կարող անձնագիր ստանալ, որովհետեւ ինքը հաշվառված չէ ՀՀ-ում»,- ասաց Արցախից բռնի տեղահանված քաղաքացու հարազատը։
Նրա խոսքով` նոր անձնագրում որեւէ կերպ չի նշվելու իր մոր՝ Արցախի Հանրապետության քաղաքացի լինելը․ «Մարդկանց անձնագրից դուրս է գալիս Արցախում ունեցած իրենց գրանցած հասցեն, դրա փոխարեն գրվելու է այն հասցեն, որտեղ հիմա կհաշվառվեն»։
Արցախցին մտահոգություն հայտնեց, թե արդյո՞ք Արցախից բռնի տեղահանված հարյուր հազարից ավելի քաղաքացիները հնարավորություն կունենան հաշվառվելու ՀՀ-ում․ «Արդյո՞ք բոլորը ունեն բարեկամներ Հայաստանում, որպեսզի կարողանան հաշվառվել այդ մարդկանց բնակարններում, արդյո՞ք հնարավո՞ր չէ, որ արցախցիների անձնագրերի ժամկետը երկարաձգվեր»։
Քաղաքացին պատմեց, որ մայրն այժմ անձնագիր չունենալու պառճառով չի կարողանում սկսել իր բուժումները․ «Մենք պլանավորել էինք մեկ շաբաթ հետո մայրիկիս բուժումները սկսել։ Ես գիտեի, որ անձնագիրը մեկ շաբաթյա ժամկետում տալու են, եւ մայրիկիս կտանեմ, կգրանցեմ հիվանդանոցում։ Հիմա չեմ կարող, որովհետեւ մայրիկիս անձնագրի ժամկետը անցել է, իսկ ժամկետը չենք կարող երկարաձգել»։
NEWS.am-ը թեմայի առնչությամբ գրավոր հարցում է ուղարկել Ոստիկանության հասարակայնության հետ կապի եւ լրատվության վարչություն, պատասխանը ստանալուն պես այն կհրապարակենք։
Փորձագետների խումբը հայտարարություն է տարածել «Ալմա-Աթայի հռչակագրի խեղաթյուրումների և իրավական կամայականությունների հետևանքների մասին։
Ստորեւ ներկայացնում ենք հայտարարության տեքստը:
«Սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի զինված ուժերը լայնածավալ ագրեսիայի ընթացքում հրետանու և ԱԹՍ-ների կիրառմամբ սկսել են զանգվածային հրետակոծել Ստեփանակերտը և Լեռնային Ղարաբաղի այլ քաղաքներ: Ռազմական գործողությունների հետագա էսկալացիան կանխելու և խաղաղ բնակչության կյանքը փրկելու համար Արցախի Հանրապետության նախագահը ստիպված է եղել կատարել Ադրբեջանի վերջնագրային պահանջը և անօրինական հրամանագիր ստորագրել 2024թ. հունվարի 1-ից Արցախի Հանրապետության գոյությունը դադարեցնելու մասին։
Սա դարձավ 2020թ. Ադրբեջանի ագրեսիայից հետո Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության դեմ 2020թ. նոյեմբերի 9-ին կնքված Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների եռակողմ հայտարարության հրադադարի պայմանների իրականացման եռամյա գործընթացների գլխավոր արդյունքներից մեկը։
Այս հրամանագրին նախորդած Ադրբեջանի գործողությունները՝ 2020թ. 44-օրյա պատերազմը, ԼՂՀ-ն արտաքին աշխարհին կապող բոլոր տրանսպորտային հաղորդակցությունների 280-օրյա շրջափակումը, 2023թ. սեպտեմբերի 19-ի ռազմական ագրեսիան, որոնք ուղեկցվել են բռնություններով, խաղաղ բնակչության, այդ թվում՝ երեխաների և տարեցների սպանություններով, վանդալիզմի գործողություններով, վկայում են այն կանխամտածված արարքների մասին, որոնց նպատակը հազարամյակներ շարունակ իրենց հայրենի հողում ապրող հայերին վտարելն ու ցեղասպանությունն էր։ Այսօր ԼՂՀ-ն լքել է ողջ մնացած գրեթե ամբողջ բնակչությունը։
Տեղի ունեցածը բնութագրում է նաև բանակցային գործընթացների արդյունքները, որոնք տեղի են ունեցել հակամարտող կողմերի միջև մոսկովյան, վաշինգտոնյան և բրյուսելյան հարթակներում և ուղեկցվել են ղարաբաղահայության իրավունքների և անվտանգության պաշտպանության լավատեսական հայտարարություններով ու կոչերով: Ադրբեջանի հանցավոր արարքների դեմ և Ղարաբաղի հայերի ցեղասպանությունը կանխելու համար չեն կիրառվել ՄԱԿ-ի անդամ պետությունների միջազգային պարտավորություններով նախատեսված միջոցներ: ՄԱԿ անվտանգության խորհուրդը, արտահերթ նիստում քննարկելով Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար աղետի հարցը, սահմանափակվել է զսպվածության և մարդու իրավունքների պահպանման կոչերով, որոնք ուղղված են և՛ ագրեսորին, և՛ դրա զոհին:
Նման անգործությունը «արդարացնելու» համար աղավաղվում են միջազգային փաստաթղթերում պարունակվող առանցքային հասկացությունների տեքստերն ու իմաստը, որոնց հղում են կատարել պետությունների և դրանց արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների ղեկավարները՝ հետապնդելով իրենց աշխարհաքաղաքական նպատակները։ Որպես իրավական «հիմնավորում» նրանք դիմում են ԽՍՀՄ լուծարման արդյունքում ձևավորված նորանկախ պետությունների 1991թ. դեկտեմբերի 21-ի Ալմա-Աթայի հռչակագրին։ Ինչպես վերջերս Եվրախորհրդարանում հայտարարել էր Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, իբր այդ հռչակագիրը ստորագրած հանրապետությունները ճանաչում են տարածքային ամբողջականությունը, միմյանց ինքնիշխանությունը, գոյություն ունեցող, այսինքն՝ վարչական սահմանների անխախտելիությունը, և, հետևաբար, Խորհրդային Միության հանրապետությունների միջև գոյություն ունեցող վարչական սահմանները դառնում են պետական սահմաններ։ Ալմա-Աթայի հռչակագրին նմանատիպ հղումներ ժամանակին ներկայացրել են նաև Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը, Եվրախորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելը և այլք:
Սակայն Ալմա-Աթայի հռչակագիրը ստորագրած պետությունների տարածքային ամբողջականության ճանաչումն ու հարգանքը դրանում կապված է փաստաթղթի ստորագրման պահին գոյություն ունեցող սահմանների անձեռնմխելիության հետ, այլ ոչ թե նախկին ԽՍՀՄ հանրապետությունների վարչական սահմանների, որոնց մասին հռչակագրում ընդհանրապես որևէ հիշատակում չկա: Կարևոր է նշել, որ նախկին միութենական հանրապետությունների վարչական սահմանների մասին հիշատակման բացակայությունը պայմանավորված է նրանով, որ այս հռչակագրի ստորագրման պահին ԽՍՀՄ փլուզման հետևանքով արդեն անկախացած որոշ պետությունների սահմանները ոչ դե ֆակտո, ոչ էլ դե յուրե չէին համընկնում միութենական հանրապետությունների վարչական սահմանների հետ: Հռչակագրի տեքստում չկան թվեր, որոնք սահմանում են այդ փաստաթղթերը ստորագրած պետությունների տարածքը։ Ոչ մի տող չկա այն մասին, որ Խորհրդային Միության հանրապետությունների միջև գոյություն ունեցող վարչական սահմանները դառնում են պետական սահմաններ։ Ադրբեջանը ԽՍՀՄ կազմից դուրս էր գալիս գործող օրենսդրության կոպտագույն խախտումներով՝ մերժելով Ադրբեջանական ԽՍՀ իրավահաջորդությունը՝ դե ֆակտո և դե յուրե առանց Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի: Սա իրավունք տվեց ԼՂԻՄ-ին ԽՍՀՄ օրենքներին և միջազգային իրավունքի դրույթներին համաձայն ինքնուրույն տնօրինելու իր հետագա ճակատագիրը՝ ստեղծելով անկախ պետական կազմավորում։
Ալմա-Աթայի հռչակագրին դիմելիս լիովին անտեսվում են ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի, ուժի և ուժի սպառնալիքի կիրառումից հրաժարվելու, տնտեսական և ցանկացած այլ ճնշման մեթոդների, վեճերի խաղաղ կարգավորման, մարդու իրավունքների և ազատությունների, ներառյալ ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների հարգման, պարտավորությունների բարեխղճորեն կատարման և միջազգային իրավունքի այլ համընդհանուր ճանաչված սկզբունքների և նորմերի վերաբերյալ դրա դրույթները, որոնք Ադրբեջանը կոպտորեն խախտել է:
Հռչակագրի առանցքային հասկացությունների խեղաթյուրումներն ու կամայական մեկնաբանություններն և դրանց հիման վրա հակամարտության կարգավորման գործընթացում ներգրավված Հայաստանի, Եվրոպական միության և որոշ երկրների, միջազգային կազմակերպությունների ղեկավարների հայտարարությունները տեղի են ունենում հազարավոր խաղաղ բնակիչների զոհվելու ֆոնին: Հարյուրավոր անմեղ մարդիկ համարվում են անհետ կորած, ածխաջրածիններով հարուստ Ադրբեջանի բանտերում խոշտանգումների և դաժան վերաբերմունքի են ենթարկվում անհայտ թվով մարդիկ: Առևանգվել և ապօրինի դատավարությունների են մատնվել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ռազմաքաղաքական ղեկավարության ներկայացուցիչները: Մի կողմից ազգային ազատագրական շարժումներին մասնակցող, ինքնորոշման համար պայքարող ժողովուրդներին ահաբեկչական կազմավորումներին հավասարեցնելու սպառնացող նախադեպ է ստեղծվում, մյուս կողմից՝ խրախուսվում տարածքային ամբողջականության կեղծ քողի տակ հանցավոր արարքների՝ ցեղասպանության, պատերազմական հանցագործությունների, մարդկության դեմ հանցագործությունների իրականացումը։
Նման խեղաթյուրումների ևս մեկ հետևանք էր Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանն ուղիղ սպառնալիքը։ Ժամանակակից Ադրբեջանը ոչ մի իրավական հիմք չունեցող պահանջներ է ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետության տարածքների նկատմամբ՝ դրանք անվանելով «անկլավներ»։ Եթե հավատարիմ մնանք Ալմա-Աթայի հռչակագրին, ապա ոչ այսպես կոչված “անկլավները”, ոչ էլ ԼՂՀ տարածքը, ըստ հռչակագրի, չեն գտնվել այդ փաստաթուղթը ստորագրած Ադրբեջանի Հանրապետության “գոյություն ունեցող սահմաններում”։ Ալիևը սպառնում է ուժով բացել էքստերիտորիալ «Զանգեզուրի միջանցքը» Հայաստանի հարավային Սյունիքի մարզով՝ այն անվանելով «Արևմտյան Ադրբեջան»։ Այս բոլոր հակաիրավական պահանջներն ուղեկցվում են ուժի ուղղակի կիրառմամբ, 2021-2022թթ. Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի բռնազավթմամբ, սահմանային դիրքերի և գյուղերի պարբերական գնդակոծություններով, որոնք հանգեցրել են հարյուրավոր մարդկանց մահվան:
Ադրբեջանի հանցավոր գործողություններն իրական վտանգ են ներկայացնում ոչ միայն Հարավային Կովկասի, այլև պայթյունավտանգ մերձավորարևելյան տարածաշրջանի անվտանգության համար:
Մենք դիմում ենք երկրների ղեկավարներին, Եվրոպական միության ղեկավարներին, դրանց համապատասխան կառույցներին, խորհրդարանականներին պահանջով՝ տալ համարժեք գնահատական Լեռնային Ղարաբաղի հայերի հայրենի հողում ինքնորոշման իրավական հիմքերին և դատապարտել Ադրբեջանի հանցավոր գործողությունները:
Անհրաժեշտ է վճռական միջոցներ ձեռնարկել ի պաշտպանություն ԼՂՀ հայերի, պատժամիջոցներ կիրառել ժողովրդին ագրեսիայի և ցեղասպանության ենթարկած պետության նկատմամբ։
Կոչ ենք անում միջազգային կազմակերպություններին, մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերով զբաղվող քաղաքական, իրավական ինստիտուտներին և կազմակերպություններին, քաղաքական և հասարակական գործիչներին, փորձագիտական հանրությանը ձայն բարձրացնել քաղաքական մանիպուլյացիաների դեմ, որոնք պետք է անհապաղ բացահայտվեն բոլոր մակարդակներում և կանխվեն՝ իրավական կամայականությունները և դրանց կործանարար հետևանքները թույլ չտալու նպատակով:
Լարիսա Ալավերդյան, ՀՀ մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան, «Ընդդեմ իրավական կամայականության» ՀԿ գործադիր տնօրեն
Միհրան Շահզադեյան, փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու, Քաղաքագետների հայկական ասոցիացիայի վարչության նախագահ
Արամ Սարգսյան, «Միասին» շարժման համակարգող, Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցության նախագահ
Ալեքսանդր Մանասյան, փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, Քաղաքագետների հայկական ասոցիացիայի համանախագահ
Գևորգ Դանիելյան, իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, ՀՀ արդարադատության նախկին նախարար
Ատոմ Մխիթարյան, գիտությունների թեկնածու, ՀՀ ԳԱԱ Գիտակրթական միջազգային կենտրոնի դեկան
Տեսսա Հոֆման, ցեղասպանության ուսումնասիրության մասնագետ, գիտությունների թեկնածու, Բեռլինի ազատ համալսարանի գիտաշխատող
Հարութ Սասունյան, միջազգային հարաբերությունների մագիստրոս, California Courier Հրատարակիչ, ԱՄՆ
Վահան Բաբախանյան, «Խաչմերուկ» սոցիոլոգիական և քաղաքագիտական նախաձեռնությունների ՀԿ նախագահ, Ռուսաստան
Ուինֆրիդ Դալման, գիտությունների դոկտոր, դոցենտ, Նորվեգիա
Սարգիս Մեսրոպյան, գիտությունների դոկտոր, Արտակարգ իրավիճակների համահայկական ազգային կոմիտեի նախագահ, ԱՄՆ
Միխայիլ Ալեքսանդրով, քաղաքական գիտությունների դոկտոր, Ռուսաստան
Ժիրայր Քոչարյան, մարդու իրավունքների պաշտպան, Գերմանիա
Սվեն Էրիկ Ռայզ, մագիստրոս, Նորվեգիա
14 մարդ խոշտանգվել է, 64–ը զոհվել Լեռնային Ղարաբաղից դեպի Հայաստան հարկադիր տեղափոխման ժամանակ։ «X»–ի իր միկրոբլոգում այս մասին գրառում է կատարել ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության մամուլի խոսնակ Անի Բադալյանը։
«ՀՀ քննչական կոմիտեն հրապարակել է տվյալներ սեպտեմբերի 19–ին Լեռնային Ղարաբաղի վրա Ադրբեջանի սանձազերծած լայնածավալ ռազմական հարձակման հետևանքով զոհվածների և վիրավորների, այդ թվում՝ խաղաղ բնակիչների, մասնավորապես երեխաների թվի մասին»,– գրել է նա:
ԱԳՆ հրապարակած ինֆոգրաֆիկայի համաձայն՝ սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիայի հետևանքով
- զոհվել է ավելի քան 200 մարդ, որոնցից 9-ը՝ քաղաքացիական անձինք, ներառյալ՝ 3 երեխա,
- վիրավորվել է ավելի քան 300 մարդ, ներառյալ՝ 231 զինվորական և 80 քաղաքացիական անձ,
- 14 անձ խոշտանգման է ենթարկվել ադրբեջանցի զինվորականների կողմից,
- 64 մարդ մահացել է Արցախից Հայաստան ճանապարհին։
Տվյալները թարմացված են հոկտեմբերի 30-ի դրությամբ և նախնական են։
«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հայկ Սարգսյանը շրջանառության մեջ է դրել օրենքի նախագիծ, որը հնարավորություն կտա 27 տարին լրացած, սակայն պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցած քաղաքացիներին ազատվել գործող օրենսդրությամբ սահմանված քրեական պատասխանատվությունից։
Ըստ ՔՊ-ականի` նրանք այդ հնարավորությունը կունենան զինվորական ծառայության անցնելու կամ կրճատված ժամկետով ծառայության և ՀՀ պետական բյուջե համապատասխան գումարներ վճարելու միջոցով։
«Մասնավորապես.
Նախագծով 27-ից 37 տարեկան քաղաքացուն հնարավորություն է տրվում՝
1) զինվորական ծառայություն անցնել 24 ամիս ժամկետով,
2) զինվորական ծառայություն անցնել 12 ամիս ժամկետով և վճարել 2.5 միլիոն դրամ,
3) զինվորական ծառայություն անցնել 6 ամիս ժամկետով և վճարել 5 մլն դր,
4) զինվորական ծառայություն անցնել 1 ամիս ժամկետով և վճարել 10 մլն դր,
5) զինվորական ծառայության փոխարեն վճարել 15 մլն դր:
Նախագծով առաջարկվող կարգավորումների կիրառմամբ՝ ակնկալվում են հետևյալ հիմնական արդյունքները.
1) բազմաթիվ քաղաքացիներ կվերադառնան հայրենիք․
2) ՀՀ զինված ուժերը կհամալրվեն հայրենադարձ քաղաքացիներով, նրանք սահմանված կարգով ծառայության կանցնեն ՀՀ զինված ուժերում, կտան զինվորական երդում, իսկ ծառայությունից արձակվելուց հետո կհաշվառվեն պահեստազորում․
3) լրացուցիչ ֆինանսական միջոցներ կմուտքագրվեն ՀՀ պետական բյուջե․
4) կխնայվեն 27 տարին լրացած, զինվորական ծառայությունից խուսափած քաղաքացիներին հայտնաբերելու, քրեական պատասխանատվության ենթարկելու, դատապարտելու, անազատության մեջ նրանց պահելու համար ծախսվող ֆինանսական և նյութական միջոցները․
5) որոշակի չափով կթոթափվի ոստիկանության, քննչական կոմիտեի, դատախազության, դատարանների, պրոբացիայի ծառայության և իրավասու մյուս մարմինների համապատասխան գործառութային ծանրաբեռնվածությունը․
6) բազմաթիվ երիտասարդներ՝ շատերն ընտանիքներով, կվերադառնան հայրենիք մշտական բնակության՝ իրենց հետ բերելով օտարերկրյա պետություներում կուտակած ֆինանսական միջոցները, որոնց հաշվին կկատարվեն ներդրումներ, կներգրավվեն աշխատանքում, ինչպես նաև կստեղծվեն նոր աշխատատեղեր․
7) այն երիտասարդները, ովքեր չեն տեղափոխվի ՀՀ մշտական բնակության, առնվազն՝ որպես զբոսաշրջիկ, հաճախակի անխոչընդոտ կայցելեն հայրենիք:
Կամրապնդվեն ու կխորանան Սփյուռքի հետ բազմաբնույթ կապերը և այլն»,- Facebook-ում գրել է Հայկ Սարգսյանը:
Ժամանակավոր պաշտպանության կարգավիճակի շնորհիվ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձինք կկարողանան ավելի բարձր պաշտպանվածություն ունենալ Հայաստանում և ՀՀ տարածքից դուրս։
«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին «Հումանիտար կենտրոն»-ում կայացած ասուլիսի ընթացքում ասել է ՀՀ ներքին գործերի նախարարի տեղակալ Արփինե Սարգսյանը։
«Ժամանակավոր պաշտպանության կարգավիճակի ուժով մեր հայրենակիցները «Փախստականների և ապաստանի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ըստ էության ճանաչվում են փախստականներ և օգտվում են միջազգային կոնվենցիոն բոլոր մեխանիզմներից։ Ըստ այդմ գտնվում են միջազգային պաշտպանության ներքո՝ թե ՀՀ-ում, թե Հայաստանի տարածքից դուրս։ Ժամանակավոր պաշտպանության կարգավիճակը կառավարության կողմից տրվել է 1 տարի ժամկետով։ Իհարկե, երկարաձգման հնարավորությունը ևս նախատեսված է կառավարության որոշման շրջանակներում»,-մանրամասնել է Սարգսյանը՝ նշելով, որ կառավարության որոշումը նաև հստակեցնում է, թե ո՞ր սուբյեկտներին է տրվում նման կարգավիճակ։
«Որոշումն առանձնացնում է 3 խումբ անձանց․ առաջին խմբի ներքո ներառվում են այն անձինք, որոնք այս պահի դրությամբ հաշվառված են ԼՂ-ի բնակչության ռեգիստրում։ Երկրորդ խումբ անձինք նրանք են, ովքեր թեև հաշվառում չունեն, սակայն նրանց վերջին հաշվառման հասցեն եղել է Լեռնային Ղարաբաղը, և նաև նրանք, ովքեր հաշվառված չեն ԼՂ բնակչության ռեգիստրում,սակայն բռնի տեղահանման արդյունքում հաշվառվել են ՆԳՆ Միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայության կողմից վարվող տվյալների շտեմարանում»,-հավելել է նախարարի տեղակալը՝ ընդգծելով, որ բացառություն են կազմում այն անձինք, ովքեր արդեն ունեն այլ պետության քաղաքացիություն։
Ձեզ մեկը կողքից կլսի և կհասկանա, թե Մամիկոն Ասլանյանը իշխանության համար ամենամեծ վախն էր։
Այս մասին ԱԺ նիստում հայտարարեց ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն՝ ի պատասխան ընդդիմությանը։
Ըստ Սիմոնյանի՝ դատական իշխանության հետ կապված ինքն այլ հարցեր ունի՝ ինչո՞ւ բանտում չեն այն մարդիկ, ովքեր վաղուց պետք է նստած լինեին։
«Ինչո՞ւ կան մարդիկ, որոնց բռնում են, բայց մի քանի ժամ հետո բաց են թողնում։ Ինչի՞ համար, նախ, երևի, պետք է այդ մարդկանց չբռնել։
Ինչի՞ նստած չեն այն մարդիկ, ովքեր վաղուց պիտի նստած լինեին. այն մարդիկ, ովքեր հեղափոխության օրվանից՝ 2018 թվականից սկսված արդեն վաղուց պետք է դատված լինեին, էդ մարդիկ ինչի՞ նստած չեն։
Իմ հարցն էլ դա է»,-հարց բարձրացրեց ԱԺ խոսնակը։
Ալեն Սիմոնյանի խոսքով՝ իրենք, որպես ժողովրդավար երկիր, երկու քարի արանքում են հայտնվել, չեն միջամտում դատական գործերին։
«Էդ Դուք սո՞ւրբ եք։ Չեմ ուզում անուններ տալ, բայց մի մարդու, որը գունդը գրաված մարդկանց համար հաց էր տանում՝ մտածելով, թե լավ բան է անում։
Այդ մարդուն 11-12 անհամատեղելի հիվանդությամբ տարաք և նստացրեցիք մինչև մեռավ։
Էնքան պահեցին այդ մարդուն, որ մահացավ։ Լրագրող Գեղամ Մանուկյանն ինչու չգնաց և այդ օրվա խանություններին հարցրեց՝ էդ ի՞նչ եք անում»,- արձագանքեց նա։
Հիշեցնենք, որ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը հայտարարեց, որ Մամիկոն Ասլանյանին պահում են բանտում, որովհետև իշխանությանը դուր չեկող համայնքապետ չպետք է լինի։
-
-
23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումները». «Փաստ» -
23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը» -
23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան
-
- Տեսանյութ
- Օրվա միտք
- Խմբագրի վարկած
- Ֆոտո
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.