Ժամ է յառնել Տեառն. խափանեցին զօրէնս քո։
Սաղմոս ՃԶԹ 126
…Զի դու զգիտութիւն մերժեցեր, մերժեցից եւ ես զքեզ,
զի մի՛ եւս քահանայ ասցիս ինձ. եւ մոռացար զօրէնս Աստուծոյ քո…»
Ովսէէ Դ 6
…Իսկ մենք անհանգստանում էինք, թէ որտե՞ղ են մեր մտաւորականները։ Չէ՞ որ արդէն համոզուած էինք, թէ նրանք չկան եւ նոյնիսկ չէն էլ եղել… Բայց ահա, հրապարակւում է մի բաց նամակ՝ «Անընդունելի եւ աններելի» հաւակնոտ խորագրով, որտեղ ակադեմիկոսների մի եօթնեակ անհանգստացել է Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցու մէջ արդէն մէկուկէս տասնամեակ ծայր առած հարաբերութիւններով։ Եւ ս. Էջմիածնի կաթողիկոսական գահակալի արատաւոր ու ապօրինի գործողութիւնների արդիւնքը եւ հետեւանքները ակադեմիական հետազօտութեան ենթարկելու փոխարէն, իբրեւ սաւոկային ձեռնասուններ՝ յայտնուել էն իբրեւ կնաթողիկոս Գարեգին Ներսիսեանի ընդհանրական ձայնափող… («կնաթողիկոս» Միքայել Նալբանդեանի ներմուծած եզրաբառն է ապիկար կաթողիկոսներին բնորոշելու համար)
Նրանք մեզ են փոխանցել կաթողիկոսի վրդովմունքը, ով ի ցոյց բոլորեքեան ինքն իրեն նոյնացրել է Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցուն ճիշտ այնպէս, ինչպէս Հայաստանի կլեպտոկրատոսի (գողիշխանութիւն) հմուտ եւ, անշուշտ՝ «ընտիր» (էլիտար) ելուզակների նախագահական եռախմբակն է իրեն նոյնացրել աշխարհական Հայ ժողովրդի հետ առանց որեւէ լիազորութեան։ Ասել կ’ուզի՝ առանց օրինական ու արդար ընտրութեան։ Ճիշտ այնպէս, ինչպէս 1999-ի Հոկտեմբեր 27-ի կաթողիկոսական «ընտրութիւնը» եղաւ զանցառութեամբ Հայ հաւատացեալ ժողովրդի կամքի ու սպասելիքների։
Այս ակադեմիականների յայտնութիւնը հետեւել է Երուսաղեմի Հայոց Ամենապատիւ Պատրիարք` Նուրհան Արքեպիսկոպոս Մանուկյանի երկրորդ նամակին, որ ամիսներ անց ուղարկած եւ անպատասխան մնացած առաջին գրութեան եւս առաւել հիմնաւարումն է։
«Ձեր երկրորդ նամակն իր ոճով, ձեւով եւ բովանդակութեամբ առաւել քան անպարկեշտ է, ողջամտութեան բոլոր սահմանները հատող եւ խորը հիասթափութիւն է առաջացնում հայ եկեղեցու իւրաքանչիւր հավատացեալի հոգում,— գրում են պետական‐պաշտօնական յանձնարարութեան ոգուն եւ տառին հաւատարիմ ակադեմիականները եւ Պատրիարքին պարկեշտութեան դասեր տալուց յետոյ, շարունակում են, եւս մէկ անգամ հաստատելով, որ փոխարինում են զէնքի ու ահաբեկելու միջոցով կաթողիկոսական գահին տիրացած Գարեգին Ներսիսեանի խօսնակին։
Շարունակելով՝ նրանք տարօրինակ մի ենթադրութիւն են անում, յիշեցնելով, թէ «առանձին սրբազան այրեր» (ուշադրութիւն դարձրէք նամակի հեղինակի ոճին) առաջադրել են Երուսաղեմի պատրիարքութիւնը թեմական առաջնորդարան դարձնելու խնդիրը եւ աւելացրել են իրենց կամ ենթադրութիւնը եւ կամ Գարեգին Ներսիսեանից ստացած յաւաստիքը, թէ.— «Պատրիարքին զայրացրել է, որ առանձին սրբազան այրեր իբրեւ թէ բարձրացրել են Երուսաղեմի պատրիարքութիւնը թեմական առաջնորդարանի վերածելու հարցը: Եթե նույնիսկ դա համապատասխանէր իրականութեանը, ապա Վեհափառը երբէք չէր տայ իր համաձայնութիւնը նման փոփոխութիւն իրականացնելու համար»:
Իսկ իմ կարծիքով, քանի որ ժամանակին մօտ եմ եղել ս. Էջմիածնի նիստուկացին՝ անմիջականօրէն Վազգէն Վեհափառի հետ իմ բարեկամական հարաբերութիւնների շնորհիւ, այսօրուայ արդարազանց կաթողիկոս Գարեգին Ներսիսեանը պարտաւոր էր իր սեփական ձայնով կատարել նման մի յայտարարութիւն, չթաքցնելով, թէ այդ ինչ սրբազան «տղամարդիկ» են յայտնուել Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցու կարգն ու սարքը, կանօնադրութիւնն ու աւանդութիւնները խորտակելու իրենց յանդուգն փորձով…
Իրենց պետական պաշտօնական խօսնակի դերը կատարելով՝ ակադեմիականները նաեւ վկայում են գահատիրոջ՝ Գարեգին Ներսիսեանի գիտելիքները եւ յայտարարում, թէ Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարք Նուրհան Արքեպիսկոպոս Մանուկյանը «զրպարտող» է եւ «չի պահպանում եկեղեցականին վայել տարրական քաղաքավարութիւնը»:
Բայց ակադեմիականները աւելի մէծ ծանրութիւն են փորձում վերցնել, յայտարարելով, թէ Հայ Առաքելական Եկեղեցին «դարեր շարունակ հանդիսացել է մեր բազմաչարար ժողովրդի գոյատեւման միակ գրաւականն ու փարոսը»։ Եւ սրանից եզրակացնում են, թէ Պատրիարքն իր նամակով նպաստում է «մեր պետության հիմքերը խարխլելուն, հայ մարդուն Հայրենիք, Կրօն և Ազգություն չճանաչող օտարամոլ ամբոխի դարձնելուն»:
Բնաւ զարմանալի կամ անակնկալ չէ այսօրինակ յայտարարութիւնը, եթէ նկատի ունենանք, որ ակադեմիական եօթնեակի մէջ կան ոչ միայն հայերի պատմութիւնից անտեղեակ մասնագէտներ, այլեւ պատմութեան մասնագէտներ, ովքեր, սակայն, դեռեւս ապրում եւ գործում են պատմական նոր ընդհանրութեան՝ սովետական ժողովրդին գաղափարական ամլութեան (sterilis) ենթարկած դաւանաբանութեամբ։
Բանից պարզւում է նաեւ, որ Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցու մէջ տիրող գաղտնագրուած անկեալ բարքերին եւ նոյնիսկ պաշտօնական անցուդարձին, որ նոյնպէս քօղարկուած է հաւատացեալ ժողովրդից, քաջածանօթ է աստուածավախ ակադեմիական եօթնեակը։ Բայց թէ ինչո՞ւ Երուսաղեմի Պատրիարքի առաջին նամակը Եպիսկոպոսների դասին եւ եպիսկոպոսապետին չի հասել — մի՞թէ իսկապէս չի հասել — բացատրելու փոխարէն անհանգստացել են, որ այն հրապարակուել է։ Մի՞թէ անարդարութեամբ ս. Էջմիածնի կաթողիկոսական գահին նստած Գարեգին Ներսիսեանը եկեղեցական կեանքի վերաբերեալ տեղեկութիւնները նոյնացնում է այն վաշխառուական եւ բիզնես-շահարկութեան գործողութիւններին, որպիսիք, բարեբախտաբար, բացայայտուած են, թէեւ ջանք չի խնայուել գաղտնի պահելու համար։
Ես չեմ կարող յատկապէս չանդրադառնալ այն «խրատներին», որպիսիք չեն խնայել նամակ‐համախօսականի հեղինակները Երուսաղեմի Հայոց ամենապատիւ Պատրիարք Նուրհան Արքեպիսկոպոս Մանուկյանին։
«Ինչպես պատրիարքը, այնպես էլ որոշ «քննադատներ» չեն հասկանում, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը մեր ժողովրդի, մեր ազգի Խորհրդանիշներից է, և նրա մասին խոսելիս անհրաժեշտ է չկորցնել պատկառանքը, հարգանքն ու չափավորությունն այդ խորհրդանիշի նկատմամբ»,— գրում են նրանք եւ շարունակութեան մէջ յիշում են Վազգէն վեհափառ կաթողիկոսին ամենայն Հայոց, ում հետ որեւէ ընդհանուր եզր չունի այսօրուայ գահակալը։ Այս նկատողութեան եւ համեմատութեան կ’անդրադառնամ աւելի ուշ։
Ակադեմիական «հրաշալի եօթնեակը» նաեւ ախորժակով փորձում է ներշնչել, թէ հաւատացեալ հայը որպիսի՜ բարիքներ է ստացել այս մէկուկէս տասնամեակի ընթացքին։ Բանից պարզւում է, որ նա՝ օրինազանց գահակալը «հակառակ բոլոր քննադատներին կրթում, դաստիարակում, քարոզում, կառուցում, բարեկարգում է այն ամէնը, ինչ կապուած է… Եկեղեցու հետ»: Այնուհետեւ յիշեցնում են, թէ «որքա՜ն գեղեցիկ է բարեկարգւում Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածինը»։ Յիշեցնում են աշխարհիկ դպրոցների ուսումնական ծրագրերի մէջ ընդգրկուած կրօնի եւ Եկեղեցու պատմութեան դասընթացները — անշուշտ աչառու դասագրքերով —, հետեւաբար օրուայ յոռի բարքերով հոգեւորականների մուտքն ապահովելով աշխարհիկ դպրոցներ։
Ընդհանրապէս լռելով (գուցէ նոյնիսկ լուր չունենալով), որ տասնհինգ տարիների ընթացքին աւելի քան յիսուն՝ 50 հոգեւորականներ են կարգալոյծ արուել — եւ խուսափելով պատասխանել «ինչո՞ւ» հարցին, որ անպայման տալու էր հաւատացեալ ժողովուրդը — նաեւ արդարացնում են եկեղեցական անցուդարձը թաքցնելու հետեւողականութիւնը, որ այս պարագային մասամբ բացայայտուել է ամենապատիւ Պատրիարքի նամակի հրապարակումով։
Նրանք հռետորական հարցում են անում. «Ուրեմն, ինչո՞ւ ժողովուրդը պիտի իմանայ, որ մեր հավատքի կարեւորագույն երկու սիւները լուրջ եւ վնասաբեր գժտութիւն ունեն, որոնք վնասում են մեր եկեղեցու եւ պետութեան միասնութեանը» — յետոյ հերթական մի գիւտ էլ անում, թէ «համազգային այս ողբերգութիւնը պէտք է կարողանալ յաղթահարել: Բարի կամքի դրսեւորման դէպքում անլուծելի հարցեր չկան»: Այս գիւտը նենգագիտութեան մարզից է, քանի որ իրականութիւնը բոլորովին հակառակն է… Բարի կամք են դրսուորում «մեր հաւատքի կարեւորագոյն երկու սիւները»։ Բայց թէ երկրորդ սիւնը ինչպէս է կոչւում՝ ընթերցողին մնում է անհասկանալի։ Բայց այս խնդիրն էլ պարզաբանենք յաջորդ անգամ։
Ես վերջնականապէս հիասթափուեցի ակադեմիականների մտաւոր կարողութիւններից (խօսքը IQ-ի մասին է), երբ իրենց այս ողորմելի եւ նոյնիսկ դատարկ տակառի դղրդիւնը չունեցող նամակով «շատ բարձր են դասում եւ կարեւորում Սուրբ հողում բազմադարեայ պատմութիւն ունեցող Երուսաղեմի նուիրապետական Աթոռի եւ նրա հոգեւորականների անձնուրաց գործունեութիւնը Հայոց հոգեւոր եւ մշակութային ժառանգութեան պահպանման եւ այն սերունդներին փոխանցման գործում»:
Յիրաւի… Անշուշտ, մեր ժամանակներին այդ անձնուրաց գործողութիւնը առաջնորդում է Ամենապատիւ Պատրիարքը՝ հակառակ ս. Էջմիածնի կաթողիկոսական աթոռը ահաբեկութեամբ զաւթած Գարեգին Ներսիսեանի, ով անձնական պատախանատուութիւն չունի հաւատացեալ Հայի նկատմամբ եւ Քրիստոնէական վարդապետութեան ուսուցման գործին եւ Հաւատքին ծառայելու փոխարէն աշխոյժ եւ արդէն մասամբ բացայայտուած ապօրինի գործունէութեամբ իր դրածոյ հոգեւորական դասին մասնակից ունենալով՝ լայն ճակատով համագործակցում է Սադայելի հետ, որ մէկ ուրիշ անուն էլ ունի՝ Մամոնա։
Ուրեմն, թէ ո՛ւմ էր հասցէագրուած լինելու մեր ձախաւեր ակադեմիականների նամակը, ես կը շարունակեմ իմ յաջորդ գրութեամբ, բայց մինչ այդ մէջբերում եմ անելու մի նամակից, որ հասցէագրուած է եղել մէկ ուրիշ ապիկար կաթողիկոսի.
«…Ինքս եմ ականատես եղել մեր ազգային աթոռի թշուառութեան: Միայն տգիտութիւնն է բազմել Լուսաւորիչի գահի վրայ, որտեղ մեր հովուապետերը չեն զգում եւ չեն ողբում ո՛չ իրենց եւ ո՛չ էլ մեր կորուստը: Անտէրունչ թշուառութեան հարիւրաւոր տարիներ էին տիրապետում մեզ: Եւ առայժմ այնքանով ենք մխիթարուելու, թէ կորաւ հաւատի թշնամին: Սակայն յարութիւն առաւ աւելի ոճրագործ մի թշնամի՝ մեր հոգեւորականների կուրութիւնը»։
Յ.Գ. «Հրաշալի եօթնեակի» նամակից կատարուած մէջբերումների հայոց լեզուն իր ոճական եւ շարագրումի շքեղութեամբ անփոփոխ է։
© Կարէն Ա.ՍԻՄՈՆԵԱՆ, Փարիզ, 2014 (շարունակութիւնը յաջորդիւ)
- 15:10Թուրքիայի կայսերական հավակնությունները՝ նավթի եւ գազի դեֆիցիտի պայմաններում. «Ամերիկայի ձայնը»
- 14:10ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը որոշել է էապես նվազեցնել ռազմական ակտիվությունը Կիևի և Չեռնիգովի ուղղություններում
- 12:10Սոչի քաղաքի վարչակազմն արթնացե՞լ է. Քաղաքապետարանը որոշել է նշել հայերի նկատմամբ ադրբեջանցիների հաղթանակի օրը
- 12:10Կրասնոդարում Հայաստանի քաղաքացիները մեղադրվում են 30-ամյա կնոջ առեւանգման մեջ
- 17:29Ռուսաստանյան նախօրեի ցույցերն ամենամարդաշատն էին ԽՍՀՄ փլուզումից ի վեր
- 17:32Պուտինը հարկ չի համարում միջուկային հարված հասցնել ԻՊ դիրքերին, քանի որ…
- 14:13Ողբերգական դեպք Երևանում. մայրը հայտնաբերել է 29-ամյա աղջկա կախված դին
- 17:48Փարիզում տեղի ունեցածը սպասելի էր
- 11:35«Նրանք կրակում էին ուղիղ ժողովրդի վրա՝ բացականչելով. «Ալլահ աքբար». Փարիզի ահաբեկչություն (լուսանկարներ)
- 11:15Ֆրանսիայի մայրաքաղաքում նախագահի հրամանով ատրակարգ դրություն է հայտարարված
23.04.2024 | 11:42
23.04.2024 | 11:06
13.04.2024 | 13:57
13.04.2024 | 13:26
13.04.2024 | 13:06
13.04.2024 | 12:59
13.04.2024 | 12:28
13.04.2024 | 11:29
12.04.2024 | 14:08
12.04.2024 | 13:56
12.04.2024 | 2:20
10.04.2024 | 15:10
10.04.2024 | 14:10
10.04.2024 | 13:10
10.04.2024 | 12:10
10.04.2024 | 11:10
09.04.2024 | 15:10
09.04.2024 | 14:10
09.04.2024 | 13:10
09.04.2024 | 12:10
09.04.2024 | 11:10
08.04.2024 | 15:10
08.04.2024 | 14:10
08.04.2024 | 13:10
08.04.2024 | 12:10
08.04.2024 | 11:10
06.04.2024 | 14:10
06.04.2024 | 13:10
06.04.2024 | 12:10
06.04.2024 | 11:10
05.04.2024 | 15:10
05.04.2024 | 14:10
05.04.2024 | 13:10
05.04.2024 | 12:10
05.04.2024 | 11:00
04.04.2024 | 15:10
04.04.2024 | 14:10
04.04.2024 | 13:10
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.